برای عفونت مثانه چه باید کرد؟

عفونت مثانه چیست؟

ادرار، حاصل تصفیه خون توسط کلیه ها است که مواد زائد و آب اضافی را از خون خارج و ادرار را تولید می کند که این ادرار معمولا عاری از هرگونه آلودگی، در مثانه در حرکت است اما گاهی ممکن است باکتری هایی از جمله Escherichia coli از طریق مجرای ادراری به مثانه نفوذ کنند که عفونت مثانه یا Urinary Tract Infections (UTI) ایجاد می شود. این عفونت یکی از عفونت های شایع است که ممکن است به قسمت های مختلفی مثل مجرای ادرار، مثانه، حالب ها یا کلیه ها و سایر قسمت های دستگاه ادراری نیز گسترش یابد.

دلایل التهاب مثانه

در واقع میکروارگانیسم ها، معمولا باکتری ها عامل اصلی التهاب مثانه هستند. بیش از 90 درصد عفونت های مثانه باکتری Escherichia coli است و از طریق مجرای ادرار وارد مثانه شده و التهاب مثانه ایجاد می شود که این عفونت می تواند از طریق حالب ها از مثانه به سمت کلیه ها حرکت کند و کلیه ها را نیز آلوده کند. با این حال، سایر باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها نیز ممکن است در برخی موارد عفونت مثانه را ایجاد کنند. جالب است بدانید که برخی عوامل خطر ابتلا به UTI یا عفونت مثانه را افزایش می دهد از جمله:
رابطه جنسی بیش از حد و بدون رعایت بهداشت
رعایت نکردن بهداشت فردی
نگهداشتن بیش از حد ادرار
ناتوانی در تخلیه کامل مثانه و باقی ماندن ادرار
سایر عوامل دیگری چون سن بالا، دیابت، سیستم ایمنی ضعیف و ... نیز ممکن است احتمال عفونت را افزایش دهد.

علائم عفونت مثانه

عفونت مثانه باعث التهاب در مجاری ادراری افراد می شود و علائم زیر را به همراه دارد:
درد در پهلو، شکم، ناحیه لگن یا پایین کمر (درد لگن در بیشتر در خانم ها است مخصوصا اطراف ناحیه استخوان شرمگاهی )
فشار زیاد در ناحیه تحتانی لگن
ادرار کدر
تکرر ادرار
ادرار با بوی تند و قوی
سوزش در ادرار
بی اختیاری
درد در هنگام ادرار (dysuria)
وجود خون در ادرار (hematuria)
درد در ناحیه آلت تناسلی
احساس خستگی شدید
تب و لرز و حالت تهوع
شاید بخواهید درباره محل آپاندیس بیشتر بدانید می توانید مقاله آپاندیس کجاست؟ سمت راست است یا چپ؟ را مطالعه کنید.

عفونت مثانه در زنان

عفونت مثانه در زنان بسیار شایع تر از مردان است و به دلیل وجود مجرای ادراری کوتاه تر، باکتری ها به راحتی می توانند به داخل مثانه نفوذ کنند و عفونت را ایجاد کنند. همچنین، فعالیت جنسی با رعایت نکردن بهداشت و فشار زیادی که در حین آن به دستگاه ادراری زنان وارد می شود نیز می تواند باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت مثانه در زنان شود از دلایل دیگر می توان به کاهش استروژن در بدن که باعث تغییر سطح باکتری های واژن می شوند نیز اشاره کرد.

عفونت مثانه در مردان

هنگامی که باکتری از طریق مجرای پیشاب به مجاری ادراری مردان وارد می شود موجب UTI یا التهاب مثانه می شود، به دلیل اینکه مردان مجاری ادراری بلندتری دارند کمتر از زنان دچار عفونت می شوند اما عواملی چون دیابت، پروستاتی که بزرگ شده باشد، سنگ کلیه و تنگی مجرا می تواند ابتلا به عفونت را در آن ها افزایش دهد. همچنین بیماری های مقاربتی هم می تواند احتمال ابتلا به عفونت را افزایش دهد.

چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت بروز علائم التهاب مثانه مانند درد و سوزش هنگام ادرار، تکرر ادرار، احساس فشار در مثانه، خون در ادرار، بوی نامطبوع ادرار می توانید برخی راه های را شروع کنید ولی لازم است بدانید که در برخی موارد، عفونت مثانه ممکن است به عفونت های ناحیه کلیه و سایر قسمت های دستگاه ادراری منتقل شود. بنابراین، در صورت بروز علائم خطرناک مانند تب بالا، درد شدید در پایین شکم و کمر، استفراغ، تشنج، سرگیجه و تاری دید، لازم است که به پزشک مراجعه و برای تشخیص و درمان آن اقدام شود.
اگر تمایل دارید درباره فیستول مقعدی هم بدانید می توانید مقاله فیستول مقعدی چیست و چه علائمی دارد؟ را می توانید مطالعه کنید.

تشخیص التهاب مثانه

برای تشخیص التهاب مثانه معمولا در ابتدا آزمایش خون انجام می شود و در مراحل بعدی برای تشخیص دقیق تر مشکلات جانبی از روش های تصویربرداری هم استفاده می شود. این آزمایش ها و تست ها شامل موارد زیر است:
آزمایش ادرار: در این آزمایش با استفاده از متغیرهای متعددی مانند نیتریت ها، لکوسیت استراز و گلبول های سفید خون آن را بررسی می کنند.
کشت ادرار: نمونه ادرار برای رشد و شناسایی باکتری های موجود بررسی می شود. این تست بسیار مهم است چون به تشخیص درمان بهتر کمک می کند.
سونوگرافی: با این تست پزشک می تواند اندام های داخلی دستگاه ادراری را بررسی کند که بدون درد است و به آمادگی هم نیاز ندارد.
توموگرافی یا CT-Scan: نوعی تصویر برداری است که تصاویر مقطعی از بدن تهیه می کند و میتوان اندام های داخلی را بررسی کرد.
سیستوسکوپی: از یک سیستوسکوپ که ابزاری نازک با یک عدسی و نور در انتهای آن است برای بررسی داخل مثانه از طریق مجرای ادرار استفاده می شود.

درمان التهاب مثانه

بهترین راه درمان التهاب مثانه، این است که در ابتدا به یک متخصص مراجعه کنید تا بررسی شود مشکلات داخلی دیگری وجود نداشته باشد و برای درمان ممکن است موارد زیر را پزشک توصیه کند:
1. مصرف آب بیشتر که به افزایش ادرار و همچنین کاهش علائم عفونت (از طریق ادرار زیاد دفع شود) کمک می کند.
2. مصرف آنتی بیوتیک برای عفونت باکتریایی ممکن است تجویز شود که باید طبق دستورات پزشک عمل شود. برخی از این آنتی بیوتیک ها شامل نیتروفورانتوئین، سولفونامیدها (سولفامتوکسازول، تری متوپریم)، آموکسی سیلین، آموکسی سیلین و...
3. اجتناب از تحریک کننده هایی مثل کافئین، الکل و همچنین غذاهای تند.
4. گرم نگه داشتن مثانه برای کاهش درد و التهاب.
5. پیگیری علائم که در صورت تشدید آن باید به پزشک اطلاع داد.

پیشگیری و نکات پیشنهادی

برای پیشگیری از عفونت باید به نکاتی توجه کرد:
از جمله نوشیدن آب و مایعات کافی برای افزایش ادرار و شستشوی مثانه
نگه نداشتن ادرار و دفع سریع آن برای جلوگیری از تجمع باکتری
رعایت بهداشت فردی شامل ششستشوی منظم و دقیق قسمت های حساس
استفاده از لوازم شخصی تمیز
تغذیه سالم برای تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های باکتریایی

نتیجه

التهاب مثانه، یک حالت شایع است و زمانی رخ می دهد که باکتری ها یا میکروب ها وارد مثانه می شوند، این باکتری ها معمولاً از طریق مجرای ادراری وارد و التهاب را ایجاد می کنند. از علائمی که این عفونت دارد می توان به سوزش، بوی نامطبوع و خون در ادرار اشاره کرد و این عفونت در خانم ها شایع تر است. چنانچه مشکوک به این علائم هستید پیشنهاد می شود هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کرده و از طریق ایران نوبت وقت تصویربرداری خود را رزرو کنید.

منبع:
mayoclinic
my.clevelandclinic