سیروز کبدی

اگر با درمان سیروز کبدی می خواهید آشنا شوید باید در ابتدا با کلیات این تست آشنا شوید.

سیروز کبدی چیست؟

سیروز کبدی یا cirrhosis یک بیماری مزمن، ناشی از آسیب دائمی به بافت کبد است، که در نتیجه آن کبد تلاش می کند با ایجاد زخم خود را ترمیم کند و این آسیب ها به قدری طولانی مدت می شود که بافت اسکار جای بافت سالم را می گیرد که مرحله پایانی آن سیروز کبدی است. در این بیماری، بافت اسکار در کبد، جریان خون و اکسیژن را مسدود و باعث می شود توانایی کبد در تصفیه خون، متابولیسم مواد مغذی، فیلتر کردن سموم، تولید صفرا و پروتئین های ضروری خون کاهش یابد. سیروز همچنین می تواند باعث فشرده شدن عروق خونی که از کبد عبور می کنند نیز شود و در نهایت باعث نارسایی کبد و سرطان کبد می شود که نیاز به درمان دارد.

چرا کبد سیروزی می شود؟

این بیماری حاصل آسیب مداوم کبد (التهاب مزمن در کبد) در گذشت زمان است که عوامل مختلفی می تواند باعث ایجاد سیروز شود که باید درمان شود در غیر این صورت بیماریی پیشرفت کرده و بسیار خطر آفرین می شود.
بیماری کبد چرب (الکلی و غیر الکلی که الکلی یکی از دلایل شایع سیروز است)
بیماری های خود ایمنی که می توانند باعث التهاب مزمن کبد شوند مانند هپاتیت خود ایمنی، کلانژیت صفراوی اولیه و کلانژیت اسکلروزان اولیه (زخم شدن مجاری صفراوی)
اختلالات ژنتیکی باعث ایجاد مواد سمی و آسیب به کبد می شوند مثل بیماری ذخیره گلیکوژن (قند)، فیبروز سیستیک و بیماری ویلسون (انباشته شدن زیاد مس در کبد)
بیماری های قلبی عروقی مثل نارسایی احتقانی قلب (تجمع خون در کبد) و ایسکمی مزمن (مانع از رسیدن خون به کبد)
عفونت مزمن هپاتیت B، C و D
ضعیف شدن مجرای (آترزی) صفراوی
بیماری هموکروماتوز نوعی اختلال ارثی در سوخت و ساز آهن (تجمع آهن در بدن)
سندروم آلاژیل اختلال گوارشی ژنتیکی (تجمع صفرا در کبد)
هپاتیت سمی ناشی از مصرف برخی داروهای آسیب زننده به کبد از جمله مسکن های بدون نسخه

علائم

علائم این بیماری بستگی به شدت و پیشرفت آن دارد چون در مراحل اولیه ممکن است علائم بسیار کم یا بدون علائم باشد ولی در مراحل پیشرفته علائم آن نمایان می شود و عملکرد کبد هم کاهش می یابد. در اینجا می خواهیم برخی از این علائم را بررسی کنیم.

مراحل اولیه

همانطور که قبلا اشاره شد ممکن است در مراحل اولیه علائمی دیده نشود ولی اگر علائمی باشد برخی از آن ها عبارتند از:
حالت تهوع
کاهش اشتها
احساس ضعف یا خستگی
درد شکم (مخصوصا سمت راست)
آنژیوم عنکبوتی (عروق خونی قابل مشاهده ناشی از رسوب مولکول های چربی در کبد)
اریتم کف دست (قرمزی کف دست)

مراحل پیشرفته

در مراحل پیشرفته علائم ناشی از عملکرد کبد و ناشی از فشار خون پورتال ممکن است متفاوت از هم باشند که در اینجا هر کدام را جدا بررسی می کنیم:
علائم سیروز ناشی از کاهش عملکرد کبد
زردی پوست و چشم
خارش پوست
ادرار تیره و مدفوع روشن
مشکلات گوارشی مخصوصا در خوردن چربی
برجستگی ها ولک های زرد کوچک بر روی پوست
کاهش وزن و عضله بدون علت
آنسفالوپاتی کبدی (گیجی، سردرگمی، تغییرات خلقی)
اختلال حرکتی (لرزش یا عدم کنترل عضلات).
اختلال در قاعدگی
بزرگ شدن بافت پستان و یا کوچک شدن بیضه در مردان
علائم سیروز ناشی از فشار خون پورتال
آسیت (وجود مایع در حفره شکم)
متورم شدن دست ها، پاها و یا صورت
انعقاد خون
مدفوع خونی یا استفراغ خونی
اختلالات ادراری (ناشی از نارسایی مزمن کلیه)
تنگی نفس

عوارض

برخی عوارض ممکن است برای بیمار خطرات جدی به دنبال نداشته باشد از جمله:
مسمومیت
خستگی
کاهش سیستم ایمنی بدن
تورم بدن
عدم تعادل
مشکلات گوارشی و سوء تغذیه
اختلال شناختی خفیف و اختلال عملکرد حرکتی.
برخی عوارضی که ممکن است خطرات جدی برای بیمار به دنبال داشته باشد عبارت است از:
خونریزی دستگاه گوارش
پریتونیت باکتریایی خودبخودی (آسیت آلوده به باکتری)
نارسایی کلیه یا سندرم کبدی
نارسایی تنفسی (سندرم کبدی ریوی)
نارسایی مزمن کبد
سرطان کبد

چطور تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص این بیماری در ابتدا پزشک درباره زمان شروع علائم و تغییرات آن ها، سوابق پزشکی، رژیم غذایی، مصرف دارو ها و مکمل ها و غیره می پرسد و اگر مشکوک به سیروز کبدی باشد درخواست آزمایشات خون (برای بررسی آنزیم های کبدی، پروتئین ها و سطح بیلی روبین خون) می کند و همچنین زمانیکه افراد دچار نارسایی کلیه می شوند ممکن است مشکلاتی از جمله آسیت (تجمع مایع در شکم) و یا تشکیل توده های کبدی هم برای آن ها اتفاق بیفتد که برای مشخص شدن خوش خیم یا بدخیم بودن این توده ها و تشخیص بهتر و دقیق تر مشکلات باید از روش های تصویربرداری مانند سونوگرافی شکم (اندازه، شکل و بافت های کبد را نشان می دهد)، سی تی اسکن یا ام آر آی هم استفاده شود. همچنین از الاستوگرافی هم برای تشخیص استفاده می شود که برای بررسی و اندازه گیری فیبروز در کبد است.
گاهی ممکن است برای نمونه برداری از بافت کبد و آزمایش آن از بیوپسی کبد هم استفاده شود که البته باید در شرایطی که انتقال عفونت کم است انجام شود.

درمان

لازم به ذکر است هنگامی که بافت کبد سیروزی می شود که در صورت عدم درمان سیروز کبد، ممکن است بروز عوارض جانبی خطرناک شامل خونریزی از رگ‌های گوارشی، افت فشارخون و حتی کار نکردن کبد و حتی مرگ را به دنبال داشته باشد.
اگر افرادی که دچار سیروز کبدی می شوند اگربه دارو پاسخ مثبت ندهند، شاید راهکار بعدی پیوند کبد باشد.

چطور پیشگیری کنیم؟

همانطور که گفته شد سیروز کبد یکی از بیماری‌های خطرناک کبد است که به دلیل تجمع طولانی مدت چربی، التهاب و آسیب به بافت کبد، باعث تشکیل نسج‌های غیرعادی و نقص عملکرد کبد می‌شود. برای پیشگیری از سیروز کبد، می‌توانید به روش‌های زیر توجه کنید:
1. از مصرف الکل خودداری کنید: مصرف زیاد الکل یکی از عوامل اصلی بروز سیروز کبد است. بنابراین، بهتر است از مصرف الکل بیش از حد خودداری کنید یا بهترین حالت، کاملاً آن را از روزمره خود حذف کنید.
2. تغذیه سالم: رعایت یک رژیم غذایی سالم و متنوع، با محدودیت مصرف چربی، نمک و شکر، می‌تواند به جلوگیری از سیروز کبد کمک کند.
3. واکسیناسیون: واکسیناسیون در برابر برخی از بیماری‌های ویروسی نظیر هپاتیت B و C، که به عنوان عوامل اصلی بروز سیروز کبد شناخته شده‌اند، می‌تواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند.
4. مراقبت در برابر عفونت‌های ویروسی: عفونت‌های ویروسی نظیر هپاتیت B و C ممکن است باعث تشدید بیماری سیروز شده و عوارض آن را شدیدتر کنند. لذا بهتر است از هرگونه عفونت و بیماری پیشگیری شود.
5. مراجعه به پزشک و انجام غربالگری ها: یکی از بهترین راه ها تحت نظر پزشک بودن و انجام معاینات و غربالگر یهای دورهخ ای از جمله سونوگرافی است.

نتیجه

سیروزی شدن کبد به نارسایی آن و تبدیل آن به یک بافت چربی گویند که می تواند عوارضی از جمله افزایش فشار در وریدهای شکمی، تجمع مایع در حفره شکم (آسیت) و ... را به دنبال داشته باشد. این بیماری درمان ندارد و فقط می توان با درمان های موجود از پیشرفت آن جلوگیری کرد. برای تشخیص شاید نیاز باشد ترکیبی از روش های تصویربرداری مثل سونوگرافی، ام آر آی، سی تی اسکن، الاستوگرافی و بیوپسی استفاده شود. برای دریافت نوبت به راحتی می توانید از سایت ایران نوبت اقدام کنید.

منبع:
my.clevelandclinic