نارسایی کبد؛ علت‌ها و راه‌های پیشگیری

نارسایی کبد چیست؟

کبد یکی از بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین اندام‌های بدن است که وظایف حیاتی بسیاری را بر عهده دارد. نارسایی کبد وضعیتی است که در آن کبد نمی‌تواند وظایف خود را به درستی انجام دهد. این وضعیت ممکن است به صورت حاد (ناگهانی) یا مزمن (طولانی مدت) بروز کند. این اختلال می‌تواند زندگی فرد را به طور جدی تهدید کند و نیازمند مراقبت‌های پزشکی فوری است.

وظایف liver

کبد وظایف متعددی دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:
تصفیه خون (مواد سمی و زائد را از خون حذف می‌کند)
تولید صفرا (صفرا به هضم چربی‌ها کمک می‌کند)
تولید پروتئین‌ها (پروتئین‌های ضروری برای لخته شدن خون و سایر فرآیندهای بدن را تولید می‌کند)
ذخیره مواد مغذی (ویتامین‌ها و مواد معدنی را ذخیره می‌کند و در مواقع نیاز به بدن آزاد می‌کند)
تنظیم قند خون (به تنظیم سطح قند خون کمک می‌کند)

علل نارسایی

نارسایی کبد می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد. در زیر به بررسی مهم‌ترین علل نارسایی کبد می‌پردازیم:
بیماری‌های ویروسی
هپاتیت B و C از جمله شایع‌ترین علل نارسایی کبد هستند. این ویروس‌ها می‌توانند باعث التهاب و آسیب به بافت کبد شوند. در صورتی که هپاتیت مزمن شود، ممکن است به نارسایی کبد منجر شود.
مصرف الکل
مصرف بیش از حد الکل می‌تواند به کبد آسیب رسانده و منجر به نارسایی کبد شود. مصرف طولانی مدت الکل می‌تواند به سیروز کبدی منجر شود که یکی از مراحل پیشرفته نارسایی کبد است.
بیماری‌های متابولیک
کبد چرب به تجمع چربی در کبد گفته می شود که می‌تواند به التهاب و آسیب کبدی منجر شود. این وضعیت بیشتر در افراد چاق و مبتلا به دیابت نوع 2 مشاهده می‌شود.
سموم و داروها
مصرف برخی داروها و مواجهه با مواد سمی می‌تواند به کبد آسیب برساند. برخی از داروهای شیمی درمانی، مسکن‌های قوی و مواد شیمیایی صنعتی می‌توانند باعث نارسایی کبد شوند.
سیروز کبدی
سیروز کبدی حالتی است که در آن بافت سالم کبد با بافت زخم جایگزین می‌شود. این وضعیت می‌تواند ناشی از مصرف الکل، هپاتیت‌های ویروسی یا بیماری‌های متابولیک باشد و به نارسایی کبد منجر شود.

علائم liver failure

این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
زردی پوست و چشم‌ها (یرقان) (به دلیل تجمع بیلی‌روبین در خون)
تورم در پاها و شکم ( به دلیل احتباس مایعات در بدن)
خستگی شدید
گیجی و مشکلات حافظه
کاهش وزن ناخواسته

تشخیص نارسایی

تشخیص نارسایی کبد معمولاً با ترکیبی از آزمایش‌های خون، تصویربرداری و بیوپسی کبد انجام می‌شود. آزمایش‌های خون می‌توانند نشان‌دهنده سطح آنزیم‌های کبدی و عملکرد کلی کبد باشند. تصویربرداری با استفاده از سونوگرافی، سی‌تی اسکن یا ام‌آرآی می‌تواند به تشخیص وضعیت بافت کبد کمک کند. در برخی موارد، بیوپسی کبد برای بررسی دقیق‌تر نیاز است.

روش های درمان

درمان نارسایی کبد بستگی به علت زمینه‌ای آن دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تغییرات در سبک زندگی
پرهیز از مصرف الکل، رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می‌تواند به بهبود وضعیت کبد کمک کند. افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی باید وزن خود را کاهش دهند و سطح قند خون را کنترل کنند.
داروها
داروهایی که برای درمان هپاتیت‌های ویروسی، کاهش التهاب و کنترل علائم نارسایی کبد تجویز می‌شوند، می‌توانند به بهبود وضعیت کبد کمک کنند. در مواردی که داروها علت نارسایی کبد باشند، تغییر یا توقف مصرف دارو تحت نظر پزشک ضروری است.
پیوند کبد
در موارد شدید نارسایی کبد که سایر درمان‌ها مؤثر نیستند، پیوند کبد ممکن است تنها راه‌حل باشد. پیوند کبد یک جراحی پیچیده است که نیازمند مراقبت‌های پس از عمل دقیق و پایبندی به رژیم‌های دارویی خاص است.

توصیه‌های پزشکی

متخصص گوارش: نارسایی کبد می‌تواند به سرعت پیشرفت کرده و خطرناک شود. برای پیشگیری از این وضعیت، پرهیز از مصرف الکل، مراقبت از سلامت کبد با رژیم غذایی مناسب و واکسیناسیون علیه هپاتیت ضروری است. همچنین، افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند باید با پزشک خود مشورت کنند تا از ایمنی آنها اطمینان حاصل کنند. درمان به موقع و رعایت توصیه‌های پزشکی می‌تواند از پیشرفت نارسایی کبد جلوگیری کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

کلام پایانی

نارسایی کبد یک وضعیت پزشکی جدی است که نیازمند تشخیص و درمان به موقع است. آگاهی از علل، علائم و راه‌های پیشگیری از نارسایی کبد می‌تواند به حفظ سلامت کبد و جلوگیری از بروز مشکلات جدی کمک کند. رعایت توصیه‌های پزشکی، پرهیز از مصرف الکل و داشتن سبک زندگی سالم از جمله مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از نارسایی کبد هستند. در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک، مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های لازم ضروری است.
برای دریافت نوبت سریع و آسان تصویربرداری می توانید از ایران نوبت نوبت خود را رزرو کنید.

منابع
clevelandclinic
mayoclinic