برای سردرد چه باید کرد؟

انواع سردرد و علل آن ها

بیش از 150 نوع سردرد مختلف وجود دارد که علت، محل، مدت و شدت آنها بستگی به نوع سردرد دارد که به صورت کلی سردردها را به 2 دسته تقسیم می کنند:
خود سردرد مشکل اصلی است و ناشی از یک اختلال و بیماری زمینه ای نیست. این مدل سردرد ها گاه میتوانند خیلی دردناک و ناراحت کننده باشند.
سردرد ناشی از بیماری دیگری است که باعث ایجاد نواحی حساس به درد در گردن و سر می شود. بیماری هایی مانند تومورهای مغزی، آنوریسم،مننژیت، آسیب گردن یا مغز و...

سردردهای تنشی

Tension-type headaches که شایع ترین نوع سردرد هم می باشند یک احساس کسل کننده و ناراحتی را در تمام سر منتقل می کنند و بیشتر استرس و تنش باعث آن ها می شود.

سردردهای میگرنی

Migraine headaches که باعث درد شدید در عمق سر می شود که ممکن است حتی از 4 تا 72 ساعت هم طول بکشد و توانایی فرد را برای انجام کارهای روزمره محدود کند.
میگرن می تواند عواملی نظیر درد ضربان دار، معمولا در یک طرف سر، حساسیت به نور، حساسیت به صدا، تهوع و استفراغ را به همراه داشته باشند.

سردردهای خوشه ای

Cluster headaches ممکن است همراه با درد شدید، سوزش در اطراف یا پشت چشم یا در یک طرف صورت رخ دهند و می توانند علائمی نظیر تورم، قرمزی، برافروختگی و تعریق داشته باشند.
این سردردها عموما به صورت متوالی بروز می کنند که ممکن است 15 دقیقه تا 3 ساعت طول بکشد و بیشتر در بهار و تابستان رخ می دهد و در مردان شایع ترند.

سردردهای مزمن روزانه

New daily persistent headaches (NDPH) سردردهای مزمن روزانه، سردرد هایی هستند که به صورت روزانه و به طور مداوم بروز می‌کنند. این سردردها ممکن است به مدت شش ساعت یا بیشتر ادامه داشته باشند و برای مدت حداقل 15 روز و حداکثر 3 ماه ادامه یابند.
علت این نوع سردرد ها هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اما عواملی از جمله تغییرات هورمونی، عوامل محیطی، استرس، کم خوابی، عادات غذایی نامناسب و عوامل وراثتی دارد.
در برخی از افراد ممکن است این سردردها علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا، خستگی و گرفتگی عضلانی را نیز به همراه سردرد تجربه کنند.

سردردهای Hemicrania Continua

این نوع سردرد باعث ایجاد درد در یک طرف سر می شود که گاه تا 3 ماه به طور مداوم ادامه دارد.
ممکن است چند بار در روز شدت درد افزایش یابد. این نوع سردردها ممکن است با ریزش اشک یا قرمزی چشم، آبریزش بینی، افتادگی پلک، تعرق پیشانی، کوچک شدن بیش از حد مردمک چشم، بی قراری یا آشفتگی همراه باشد و این نوع سردرد در بین جوانان شایع تر می باشد.

سردردهای ناشی از کم آبی

دردهایی به دلیل کمبود آب در سر ایجاد می‌شوند. این سردردها ممکن است به دلیل عوامل مختلفی از جمله فعالیت بدنی شدید، بیماری‌های گوارشی، استفاده از برخی داروها مثل داروهای فشار خون، عوامل محیطی مانند گرما و رطوبت بالا، و به ندرت به دلیل بروز تب و عفونت‌های مختلف رخ می‌دهند.
سردردهایی ناشی از کم آبی معمولاً با خشکی دهان، سرگیجه، خستگی، تاری دید و افزایش ضربان قلب همراه هستند. در صورت بروز این علائم، مصرف آب و مایعات بیشتر و قرار گرفتن در دمای معتدل توصیه می شود.

سردردهای سینوسی

سردرد گاهی اوقات در نتیجه یک واکنش آلرژیک رخ می دهد. درد ناشی از این سردردها اغلب در ناحیه سینوسی و جلوی سر شما متمرکز است.
گاهی اوقات میگرن به اشتباه به عنوان سردرد سینوسی تشخیص داده می شود. افراد مبتلا به آلرژی مزمن فصلی یا سینوزیت بیشتر مستعد ابتلا به این سردردها هستند.

سردردهای ناشی از مصرف بی رویه دارو

سردردهای ناشی از مصرف بی‌رویه دارو، نوعی سردرد هستند که به دلیل مصرف بیش از حد داروهای مسکن و ضد التهاب، به ویژه داروهایی که شامل کافئین هستند، رخ می‌دهند. این نوع سردرد ممکن است به صورت مداوم و یا با علائم دیگر همراه باشد و در برخی موارد می‌تواند باعث تب، تهوع و خستگی شود. برای جلوگیری از این نوع سردرد باید داروها را به دقت و به تعیین دوز پزشک مصرف کرد و از مصرف بیش از حد داروهای حاوی کافئین پرهیز کرد.

سردردهای هورمونی

افراد در دوره بارداری، قاعدگی و یا دوران استفاده از قرص های ضد بارداری ممکن است با سردردهایی روبرو شوند که با نوسانات هورمونی مرتبط هستند. قاعدگی، استفاده از قرص‌های ضدبارداری و بارداری، تأثیر مستقیم بر سطح استروژن دارند که ممکن است باعث سردرد شوند. سردردهای مرتبط با چرخه قاعدگی به عنوان میگرن قاعدگی نیز شناخته می‌شوند و ممکن است بین 3 روز قبل از پریود تا روز سوم پریود و در زمان تخمک‌گذاری رخ دهند.

سردردهای کافئینی

اگر به صورت روزانه مقدار مشخصی کافئین مصرف کنید، عدم مصرف آن ممکن است باعث سردرد شما شود. دلیل آن این است که کافئین ترکیب شیمیایی مغز شما را تغییر می‌دهد و ترک آن ممکن است باعث سردرد شود. بهتر است مصرف کافئین را به حد معقولی محدود کنید تا از سردردهای ناشی از آن جلوگیری کنید.

سردردهای ناشی از فعالیت شدید فیزیکی

این سردردها ناشی از فعالیت بدنی شدید مثل وزنه برداری، دویدن و مقاربت جنسی همگی محرک های رایج سردرد ناشی از فعالیت هستند و چون این فعالیت‌ها باعث افزایش جریان خون در جمجمه می‌شود.
سردرد ناشی از فعالیت نباید خیلی طول بکشد. این نوع سردرد معمولا در عرض چند دقیقه یا چند ساعت و یا با استراحت برطرف می شود.

سردردهای ناشی از فشار خون بالا

فشار خون بالا می‌تواند باعث سردرد شود. اگر فشار خون به طور خطرناک بالا برود (بیشتر از 180/120) نشانه خطر است.
سردرد فشار خون بالا معمولاً در دو طرف سر اتفاق می‌افتد و با هر فعالیت به طور عمومی بدتر می‌شود.
اگر سابق فشار خون بالا دارید، احتمال ابتلا به این نوع سردرد بیشتر است.

سردردهای ناشی از ضربه

این سردردها بعد از ایجاد یک ضربه ایجاد می شوند که گاه ممکن است 6 تا 12 ماه بعد از آسیب باقی بمانند.

سردردهای نخاعی

سردردهای نخاعی، سردردهای شدیدی هستند که زمانی اتفاق می‌افتند که مایع نخاعی از غشای پوشاننده نخاع به بیرون نشت می‌کند، معمولاً پس از ضربه به نخاع اتفاق می افتند.
سردردهای نخاعی ممکن است در برخی موارد در خانه درمان شوند، اما اگر طولانی مدت باقی بمانند و درمان نشوند باعث عوارض خطرناکی از جمله هماتوم ساب دورال و تشنج شوند.
این سردردها معمولاً هنگامی که فرد ایستاده باشد بدتر می شوند و زمانی که دراز بکشد بهبود می یابند. علائم دیگر سردرد نخاعی شامل تهوع، درد گردن، سرگیجه، تغییرات بصری، وزوز گوش یا صدای زنگ در گوش، از دست دادن شنوایی می تواند باشد.

سردردهای آلرژی

Allergy headache که به علت واکنش بدن به مواد آلرژی زا و فعال شدن سیستم ایمنی بدن به صورت نادرست رخ می دهد و این نوع سردرد اغلب با علائم دیگری از قبیل عطسه، خارش چشم و پوست، آبریزش بینی و سرفه در نواحی چشم ها و مرکز پیشانی اتفاق می افتد.

سردردهای ناشی از اختلالات مفصلی

برخی از اختلالات مفصلی از جمله TMJ desorder باعث بروز سردرد می شود، در واقع TMJ یک مفصل قرار گرفته بین فک بالا و پایین است که در باز و بسته شدن دهان نقش اساسی دارد و علائم آن ازجمله درد در ناحیه صورت، گردن، شانه، گوش‌ها، محدودیت در باز و بسته کردن دهان و عضلات فک است و عواملی چون تنش عضلانی، آسیب دیدگی مفصل، اضطراب، کمبود خواب و... باعث آن می شود.
گاه سردرد به دلایل عجیبی از جمله بودن در معرض صاعقه هم اتفاق می افتد که بسیار دردناک هم می باشد این نوع سردرد در عرض یک دقیقه به شدیدترین درد خود می رسد و حداقل پنج دقیقه طول می کشد.
گاه اوقات هم سردرد به علت بیماری ها و مشکلات جدی از قبیل تومور مغزی و... به وجود می آید که نیازمند بررسی و اسکن های های دقیق است که به پیگیری سریع تر نیز بیانجامد در ادامه به توضیح تشخیص قطعی علل سردرد خواهیم پرداخت.

تشخیص قطعی علت سردرد

تشخیص علت سردرد می تواند موضوع سخت و چالشی باشد زیرا سردرد می تواند شرایط مختلفی داشته باشد. هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند علت همه سردردها را مشخص کند. فرآیند تشخیصی آن شامل بررسی سوابق پزشکی فرد، معاینه فیزیکی و گاهی اوقات آزمایش‌های تشخیصی است. در اینجا به توضیح کلی آن ها خواهیم پرداخت:

بررسی سابقه پزشکی:

این مهم ترین قسمت تشخیص سردرد است. این شامل سؤالاتی در مورد ماهیت سردرد، فراوانی، مدت، مکان، شدت و علائم مرتبط (مانند حالت تهوع، یا حساسیت به نور) است. محرک هایی مانند غذاها، استرس یا تغییرات خواب نیز مهم هستند.

معاینه فیزیکی:

یک معاینه فیزیکی و عصبی کلی می تواند به رد علل غیرعصبی و ارزیابی هرگونه نقص عصبی کمک کند.

بررسی معیارهای تشخیصی:

برای اختلالات سردرد اولیه مانند میگرن، سردردهای تنشی، و سردردهای خوشه ای، پزشکان اغلب از معیارهای طبقه بندی بین المللی اختلالات سردرد برای تشخیص استفاده می کنند.

بررسی علائم هشدار دهنده:

گاهی ممکن است سردرد نشان دهنده وضعیت جدی تری مانند تومور مغزی، خونریزی یا مننژیت باشد. این موارد هرچند کمتر شایع هستند اما بررسی دقیقی نیاز دارند، به طور مثال اگر در افراد مسن که سابقه سردرد زیادی ندارند به یکباره دچار سردردهای شدید شوند، سردردهای همراه با تغییر با بینایی، سردردهایی که به طور مداوم فرد را از خواب بیدار می کند، سردرد همراه کاهش وزن شدید. در این مواقع پزشک توصیه به تست های تکمیلی از جمله موارد زیر می کند.
ام آر آی مغز چقدر طول میکشد و چگونه انجام می شود؟

تست های تشخیصی

آزمایش خون

برای بررسی عفونت ها، بیماری های التهابی و اندازه گیری پارامترهای مختلف خون.

تست های تصویربرداری

مانند ام آر آی یا سی تی اسکن برای بررسی تومورهای مغزی، سکته مغزی، خونریزی یا سایر شرایط عصبی.

آزمایشات دیگر

مانند EEG، اگر تشنج نگران کننده باشد، یا تست خواب در صورت مشکوک بودن به اختلالات خواب.
اگر ارزیابی های اولیه علت را مشخص نکند، یا اگر مشکوک به وضعیت جدی تری باشد، ارجاع به یک متخصص، مانند متخصص مغز و اعصاب، ممکن است ضروری باشد.
برای اکثر افراد مبتلا به سردردهای مکرر، علت آن یک اختلال سردرد اولیه است، به این معنی که خود سردرد مشکل اصلی پزشکی است و نشانه‌ای از یک مشکل اساسی دیگر نیست. با این حال، برای افرادی که الگوهای سردرد جدید یا در حال تغییر دارند، همیشه مهم است که به دنبال ارزیابی پزشکی برای رد علل ثانویه باشند.

درمان

درمان سردرد بستگی به نوع آن دارد، یکی از مهم‌ترین جنبه‌های درمان سردردهای اولیه، کشف عوامل محرک است. هنگامی که محرک های خود را شناختید، پزشک می تواند درمان متناسب با شما را شروع کند.
در ادامه به برخی درمان های خانگی و پزشکی سردرد خواهیم پرداخت:

درمانهای خانگی

درمان‌های خانگی می‌تواند به کاهش سردرد کمک کند. در زیر چند روش درمان خانگی برای سردرد آمده است:
1. استراحت کافی و کاهش استرس می‌تواند به کاهش سردرد کمک کند.
2. قرار دادن کمپرس گرم یا سرد می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند.
3. ماساژ ناحیه سر و گردن می‌تواند به کاهش تنش و درد کمک کند. از روغن‌های طبیعی مانند روغن نعناع، روغن لاوندر یا روغن زیتون هم می‌توانید استفاده کنید.
4. استفاده از عطرهای طبیعی مانند رایحه‌های نعناع، لیمو، لاوندر و غیره می‌تواند به کاهش سردرد کمک کند.
5. تغذیه منظم، متعادل و مصرف مناسب آب می‌تواند به جلوگیری از سردرد کمک کند.
6. پیاده روی ورزش ملایم و منظم می‌تواند به کاهش تنش و سردرد کمک کند.
لطفاً توجه داشته باشید که این روش‌ها تنها در صورت سردردهای خفیف و متوسط مفید هستند. اگر سردرد شما شدید است یا به صورت مزمن ادامه دارد، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.

درمان های پزشکی

یادآوری این نکته مهم است که قبل از شروع هر دارویی با یک متخصص مشورت کنند، زیرا درمان مناسب به نوع سردرد و سابقه پزشکی فرد بستگی دارد، از جمله داروهای منع مصرفی که ممکن است داشته باشند. در اینجا برخی از داروهای رایج مورد استفاده برای درمان سردرد آورده شده است:
مسکن های بدون نسخه رایج ترین داروها برای تسکین سردردها هستند. از جمله:
استامینوفن که اغلب برای سردردهای تنشی و میگرن خفیف استفاده می شود.
و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی: شامل ایبوپروفن (ادویل، موترین)، ناپروکسن و آسپرین است. اینها برای انواع سردرد موثر هستند و همچنین ضد التهاب هستند.

پیشگیری

کلید پیشگیری از سردرد این است که بفهمید چه چیزی باعث ایجاد سردرد می شود. محرک‌ها برای هر فردی بسیار خاص هستند چیزی که باعث سردرد در شما شده ممکن است برای شخص دیگر باعث سردرد نشود. پس با شناخت محرک ها می توانید از آنها اجتناب کنید یا آنها را به حداقل برسانید.
همچنین رعایت تغذیه سالم، نظم در خواب، تمرینات ورزشی، رفع فشار و استرس، استفاده از عینک مناسب، رعایت هیدراتاسیون(نوشیدن آب کافی) و نورپردازی می تواند از ایجاد سردرد جلوگیری کند.

کلام آخر

سردرد یک عارضه شایع است که می‌تواند از عوامل مختلفی نظیر تنش، خستگی، استرس، کمبود آب، عوامل محیطی و بیماری‌های دیگر ناشی شود. در هر صورت، در صورت بروز سردرد مداوم، شدید یا مزمن، بهتر است به پزشک مراجعه کنید چرا که ممکن است علتی داشته باشد که نیازمند پیگیری دقیق تری داشته باشد. و پزشک در این صورت از تست های تشخیصی استفاده می کند.
همچنین، رعایت سبک زندگی سالم شامل خواب کافی، تغذیه مناسب، مدیریت استرس و فعالیت بدنی منظم، می‌تواند به کاهش خطر بروز سردرد کمک کند. همچنین، استفاده از روش‌های طبیعی مانند آرامش بخش‌ها، ماساژ، تمرینات تنفسی و داروهای ضد سردرد (با مشورت پزشک) نیز ممکن است به تسکین سردردها کمک کند.
به هر حال، همیشه بهتر است با پزشک در مورد سردردهای خود صحبت کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید. برای دریافت نوبت از پزشکان متخصص می توانید از ایران نوبت اقدام کنید.
منبع: healthline