التهاب سینوس ها

سینوزیت چیست؟

سینوزیت یک بیماری بسیار شایع است و زمانی اتفاق می افتد که بافت های سینوس ها ملتهب می شوند. سینوس ها در واقع حفره های کوچک و پر شده از هوا در پشت استخوان های گونه، بینی و پیشانی هستند معمولا مخاط تولیدی توسط سینوس ها از طریق منافذ کوچک به بینی تخلیه می شوند و زمانیکه سینوزیت اتفاق می افتد در حقیقت این منافذ بسته شده و باعث التهاب بافت های سینوسی می شوند. معمولا سینوزیت عامل ویروسی دارد و در عرض دو یا سه هفته برطرف می شود. سینوزیت با فشار و درد در ناحیه صورت همراه است.

آناتومی و عملکرد سینوس ها

انواع سینوزیت و علائم آن

سینوزیت معمولا براساس زمانی که طول می شکد تا بهبود یابد به حاد و مزمن تقسیم می شوند که برای تشخیص بهتر و دقیق تر نوع آن بهتر است به پزشک مراجعه شود.

سینوزیت های حاد و علائم

این نوع سیوزیت یک التهاب در لایه های پوستی داخل بینی و سینوس ها است و اغلب افراد به این نوع از سینوزیت مبتلا می شوند که معمولا ناشی از باکتری ها و ویروس ها (اکثر مواقع ویروس سرما خوردگی عامل آن است) است و علائمی مانند سرفه، عطسه، آبریزش بینی (به رنگ سبز یا زرد)، گرفتگی بینی، بوی بد دهان، درد و فشار در ناحیه صورت، سردرد، خستگی و تب را به دنبال دارد. این سینوزیت معمولا یک الی دو هفته طول می کشد تا بهبود یابد اما در برخی موارد ممکن است حتی بیشتر هم زمان ببرد تا بهبود یابد. بهتر است بدانید اگر تب و یا تنگی نفس داشتید باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

سینوزیت های مزمن و علائم

این دسته از سینوزیت ها که نوعی التهاب مزمن در سینوس ها هستند معمولا به زمان خیلی بیشتری برای بهبودی نیاز دارند. و ممکن است به صورت مکرر نیز تکرار شوند. سینوزیت های مزمن ناشی از عواملی مانند التهاب مزمن بینی، عفونت مجاری تنفسی، تغییرات ساختاری در سینوس ها، عوامل آلرژیک و یا عفونت های قارچی هستند و علائم مانند موارد زیر را به همراه دارد:
ترشحات بینی مزمن به رنگ های شفاف، سفید، زرد یا سبز
احساس پری و فشار در ناحیه بینی و صورت
سرفه به دلیل ترشحات مخاطی در پشت حلق
درد و فشار در ناحیه سر و صورت، به خصوص در ناحیه چشمان، پیشانی و گونه ها
خستگی و کاهش انرژی
بوی نامطبوع دهان به دلیل ترشحات بینی.
احساس عدم توانایی تنفس به طور صحیح به دلیل پری و فشار در بینی.
گاهی در این شرایط مزمن ممکن است برای درمان آن به عمل های جراحی نیز نیاز باشد.

علل

این بیماری ممکن است عوامل مختلفی باعث ایجاد و تشدید آن شوند. برخی از آن ها می توانند ناشی از:

عفونت های ویروسی

عفونت های ویروسی ممکن است باعث ایجاد سینوزیت شوند و معمولا عفونت های تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا می توانند باعث آن شوند و می تواند علائم زیر را به دنبال داشته باشد:
درد و فشار در ناحیه بینی و صورت
سردرد خفیف تا متوسط
خستگی و ضعف عمومی
آبریزش بینی شفاف
تب معمولاً خفیف
سرفه خفیف
همچنین این سینوزیت ها اگر با عفونت های باکتری یا قارچی همراه شود می تواند شدیدتر و نیاز به درمان با آنتی بیوتیک داشته باشد.

عفونت های باکتریایی

در صورت داشتن سینوزیت و ادامه داشتن علائم آبریزش بینی، گرفتگی بینی و درد صورت بیشتر از 10 الی 14 روز احتمالا سینوزیت باکتریایی باشد و حتی ممکن است علائم به نظر آید که بهبود یافته ولی مجدد بدتر از علائم اولیه شود و نیاز باشد از آنتی بیوتیک ها نیز استفاده شود. علائم این گروه شامل:
درد و فشار شدید در ناحیه بینی و صورت
سردرد متوسط
خستگی و ضعف عمومی
آبریزش بینی (سبز یا زرد)
تب معمولا بالا
سرفه متوسط

عفونت های قارچی

سینوزیت های ناشی از عفونت های قارچی به علت ورود نوعی قارچ به مجرای تنفسی است که سیستم ایمنی بدن را ضعیف و این نوع سینوزیت ایجاد می شود. در بیشتر موارد بدون علائم است و خیلی جدی تر از سایر سینوزیت هاست و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند به آن مبتلا می شوند. برخی از این علائم مانند:
درد و فشار شدید در ناحیه بینی و صورت
سردرد
خستگی و ضعف عمومی
آبریزش بینی (زرد یا سبز) همراه با بوی نامطبوع
تب معمولا بالا
احتمالا سرفه

آلرژی و عوامل محیطی

یکی دیگر از عواملی که باعث ایجاد سینوزیت می شود آلرژی و عوامل محیطی است در این نوع، به دلیل تماس ناحیه بینی و سینوس ها با عواملی که ایجاد آلرژی در افراد می شود مانند گرده گیاهان باعث ایجاد التهاب در این افراد می شود. برخی از این علائم مانند:
درد و فشار در ناحیه بینی و صورت
سرفه
خارش چشم و بینی
عطسه
آبریزش بینی شفاف
کاهش حس بویایی
افرادی که آلرژی، آسم (تنگی نفس)، پولیپ بینی و سیستم ایمنی ضعیف دارند بیشتر به سینوزیت مبتلا می شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

زمانیکه علائمی که گفته شد شدیدتر و طولانی تر شد (بیشتر از 10 روز یا دو هفته) و یا علائم جدیدی ظاهر شد و یا اینکه در حین مصرف دارو عوارضی داشت باید حتما به پزشک مراجعه شود تا نوع آن و علت ایجاد آن تشخیص داده شود و بهترین و مناسب ترین درمان تعیین شود.

راه های تشخیصی

برای تشخیص سینوزیت، با توجه به نظر پزشک ممکن است از روش‌های مختلفی استفاده شود. در ابتدا علائم بیمار بررسی می شود و بعد برای تشخیص دقیق تر می توان از برخی روش ها استفاده کرد شامل:

بررسی داخل بینی و سینوس ها

پزشک با استفاده از یک ابزار کوچک به نام اندوسکوپ، داخل بینی و سینوزها را بررسی می کند.

سونوگرافی

از این روش تشخیصی در موارد شدید سینوزیت استفاده می شود و ممکن است برای تشخیص و بررسی میزان التهاب و توده‌های موجود در سینوس ها به کار رود. سونوگرافی که با استفاده از امواج صوتی است، می توان تصاویر دقیق تری از ناحیه بینی و سینوس ها تهیه کرد.

MRI

یکی از روش های تشخیصی پیشرفته است که در بررسی سینوزیت های مزمن استفاده می شود. در ام آر آی، امواج مغناطیسی قوی و امواج رادیویی استفاده می شود تا تصاویر دقیق از ناحیه بینی و سینوس ها به دست آید. در این روش ساختار دقیق سینوس ها بررسی می شود و توده ها، التهاب ها، ضخامت لایه‌های بینی و سایر تغییرات مربوط به سینوزیت را تشخیص داده می شود.

CT-Scan

از روش های تشخیصی دیگر که ممکن است مورد استفاده قرار گیرد CT-Scan است. در این روش تشخیصی از اشعه ایکس استفاده می شود تا تصاویر مقطعی و دقیقی از ناحیه بینی و سینوس ها تهیه شود. در این روش هم مانند ام آر آی ساختار داخلی سینوس ها بررسی و هرگونه نشانه التهاب، توده، آبسه و سایر تغییرات قابل تشخیص است. سی تی اسکن کمک می کند تا تصاویر کامل تری از سینوس ها و شدت آن ها در اختیار پزشک قرار گیرد. این روش در موارد شدید و سینوزیت های مزمن در صورت نیاز استفاده می شود.

بیوپسی یا نمونه برداری

گاهی در برخی شرایط ممکن است از روش نمونه برداری هم برای تشخیص سینوزیت استفاده شود که در این روش با یک سوزن نمونه‌ای از ترشحات برای آزمایش های بیولوژیکی و باکتریایی گرفته می شود. از این روش معمولا در شرایطی استفاده می شود که علائم بیمار پس از استفاده از دارو و آنتی بیوتیک بهبود نمی یابد و نیاز به تشخیص دقیق تری است، تحلیل نمونه ها به بررسی عامل های عفونی و تعیین نوع آن کمک مفیدی می کند. همچنین لازم است بدانید که این روش به دلیل خطر بالای عفونت فقط در شرایط خاصی پزشک درخواست می کند.
معمولا برای تشخیص سینوزیت های قارچی از نمونه برداری استفاده می شود.

درمان

برای درمان سینوزیت بسته به نوع آن باید موارد خاصی رعایت شود، مانند:
سینوزیت های ویروسی و حاد با استراحت کافی، مصرف آنتی بیوتیک ها، مصرف مایعات و آب کافی، داروهای مسکن و ضد التهاب مثل ایبوپروفن و استفاده از ویتامین های طبیعی درمان می شوند.
سینوزیت های قارچی که نوع قارچ آن با نمونه برداری قابل تشخیص است ممکن است با مصرف داروهای ضد قارچ مانند فلوکونازول و ائترکونازول درمان شوند.
سینوزیت های آلرژیک، هم با استفاده از آنتی‌هیستامین ها و داروهای ضد التهاب و روش هایی مانند شست و شوی بینی و بخور تنفسی قابل درمان هستند.
برخی از آنتی بیوتیک ها مانند آموکسی سیلین، داکسی سایکلین، سفیکسیم، کلیندامایسین که باید با توجه به تجویز پزشک مصرف شود.

پیشگیری

برای پیشگیری از سینوزیت و بهبود سلامت سینوس ها لازم است به نکات زیر توجه شود:
حفظ بهداشت مثل شست و شوی دست ها برای کاهش انتقال عفونت ها
شستشوی مناسب بینی برای حفظ سینوس ها و جلوگیری از انسداد آن ها
دوری از عوامل تحریک کننده آلرژی مثل آلودگی هوا، دود سیگار و مواد شیمیایی
استفاده از بخور و مصرف مایعات کافی
اجتناب از افراد مبتلا به عفونت های تنفسی و استفاده از ماسک
تقویت سیستم ایمنی بدن با استفاده از تغذیه مناسب، ورزش، خواب کافی و کاهش استرس
عدم استفاده بیش از حد از محصولات آرایشی

عوارض سینوزیت درمان نشده

سینوزیت اگر درمان نشود ممکن است باعث التهاب مزمن در سینوس ها و افزایش علائم آن ها، درد و ناراحتی، گسترش عفونت از بینی به قسمت های دیگر مثل چشم، تشکیل توده یا پولیپ های بینی (برای تنفس ایجاد مشکل می کند) و تاثیرات منفی در زندگی روزمره شود.

نتیجه

سینوزیت از التهاب سینوس ها ایجاد می شود و یک بیماری شایع است. دو نوع حاد و مزمن دارد که معمولا در حالت حاد تا 10 روز درمان می شود و در حالت مزمن شرایط سخت تر و شدیدتر است و باید به پزشک مراجعه شود تا درمان مناسبی برای آن آغاز شود. این بیماری می تواند از عفونت های ویروسی، باکتریایی، آلرژی و قارچی باشد که با توجه به شرایط افراد از راه های تشخیصی متفاوتی برای تشخیص نوع آن استفاده می شود. برای دریافت نوبت به راحتی و سریع می توانید از ایران نوبت اقدام فرمایید.
شاید بخواهید درباره ذات الریه هم بدانید می توانید مقاله پنومونی ریه و هر آنچه باید درباره آن بدانید! را مطالعه کنید.

منابع:
my.clevelandclinic
nhsinform