آیا انجام زایمان طبیعی در اولین بارداری می‌تواند خطرساز باشد؟

بسیاری از زنان در بارداری اول خود نسبت به درد طول مدت زایمان یا خطرات احتمالی آن نگرانی دارند. در واقع این دغدغه میان مادران نخست‌زا بسیار رایج است اما در بیشتر موارد جای نگرانی وجود ندارد.در حقیقت زایمان در اولین بارداری معمولاً بی‌خطر و ایمن است. بدن مادر به‌طور روتین برای این فرآیند طراحی شده و اگر مراقبت‌های دوران بارداری به‌درستی انجام شود هیچ خطر جدی مادر یا جنین را تهدید نمی‌کند. البته در برخی شرایط خاص ممکن است پزشک برای حفظ سلامت مادر و نوزاد انجام زایمان سزارین را توصیه کند.
خیلی از مادرها در اولین بارداری بین انتخاب زایمان طبیعی یا سزارین تردید دارند. اگر در یزد زندگی می‌کنید و به دنبال پزشک متخصص زنان و زایمان باتجربه هستید دکتر مریم صادقیان متخصص زنان و زایمان در یزد یکی از بهترین گزینه‌هاست که با رویکرد حمایتی و آرامش‌بخش، مادران زیادی را در مسیر زایمان طبیعی همراهی کرده است.

وضعیت سلامت عمومی مادر (مثلاً فشار خون بالا، بیماری قلبی یا دیابت کنترل‌نشده)
اندازه و وضعیت قرارگیری جنین (بریچ یا عرضی)
سن مادر (به‌ویژه بالای ۳۵ سال)
وضعیت روحی و سطح اضطراب مادر
به همین دلیل انجام معاینات منظم و پیگیری‌های دقیق دوران بارداری برای اطمینان از ایمنی زایمان ضروری است.

مرحله گشاد شدن دهانه رحم: انقباضات رحمی آغاز می‌شود و دهانه رحم به تدریج تا ۱۰ سانتی‌متر باز می‌شود.
مرحله تولد نوزاد: وقتی دهانه رحم کاملاً باز شد مادر با فشارهای کنترل‌شده نوزاد را از کانال زایمان خارج می‌کند.
مرحله خروج جفت: پس از تولد نوزاد جفت از دیواره رحم جدا و از بدن خارج می‌شود.

بهبودی سریع‌تر: در زایمان خبری از بخیه جراحی و بیهوشی نیست بنابراین مادر خیلی زودتر می‌تواند راه برود و به کارهای روزمره‌اش برگردد.
احتمال کمتر عفونت: به دلیل نبود شکاف جراحی احتمال عفونت رحم و بخیه به‌مراتب کمتر است.
پیوند عاطفی قوی‌تر با نوزاد: تماس پوست با پوست بلافاصله پس از تولد باعث افزایش ترشح هورمون اکسی‌توسین و ارتباط عاطفی قوی‌تر می‌شود.
آغاز سریع‌تر شیردهی: مادرانی که زایمان فیزیولوژیک دارند معمولاً زودتر قادر به شیردهی هستند.
کمک به سلامت تنفسی نوزاد: هنگام عبور نوزاد از کانال زایمان مایع موجود در ریه‌ها خارج می‌شود و تنفس نوزاد راحت‌تر صورت می‌گیرد.

زایمان نیز ممکن است چالش‌هایی داشته باشد به‌ویژه برای مادرانی که اولین بار آن را تجربه می‌کنند:
درد شدید زایمان: البته می‌توان با تکنیک‌های تنفس ماساژ یا بی‌حسی اپیدورال آن را کاهش داد
پارگی پرینه: ممکن است در حین زایمان رخ دهد اما معمولاً خفیف و قابل ترمیم است.
طولانی شدن زایمان: عضلات دهانه رحم و کف لگن برای نخستین‌بار باز می‌شوند در نتیجه زمان بیشتری نیاز است.
بی‌اختیاری موقت ادرار یا مدفوع: معمولاً موقتی است و با تمرینات تقویتی کف لگن برطرف می‌شود.
پزشکان توصیه می‌کنند از هفته ۳۵ بارداری تمرینات کگل (Kegel) را انجام دهید تا عضلات کف لگن تقویت و روند زایمان آسان‌تر شود.

برای داشتن تجربه‌ای مثبت از زایمان آمادگی جسمی و روانی مادر اهمیت زیادی دارد.
شرکت در کلاس‌های آمادگی زایمان برای یادگیری روش‌های تنفس و آرام‌سازی.
انجام ورزش‌های سبک بارداری مانند پیاده‌روی یا یوگا.
حفظ تغذیه سالم و مصرف مکمل‌ها طبق تجویز پزشک.
تمرین تکنیک‌های تنفس و ریلکسیشن برای کاهش اضطراب.
انتخاب زایشگاه مجهز و تیم پزشکی قابل اعتماد.

درد زایمان بخشی از روند تولد است اما روش‌های زیادی برای کنترل آن وجود دارد:
استفاده از بی‌حسی اپیدورال
ماساژ کمر و لگن
تغییر وضعیت بدن و حرکت آرام
استفاده از توپ بارداری
حضور فردی مورد اعتماد در کنار مادر

در شرایط زیر معمولاً پزشک سزارین را انتخاب می‌کند:
وضعیت بریچ یا عرضی جنین
جفت سرراهی
تنگی لگن
وجود زخم یا بخیه در رحم از جراحی قبلی
چندقلویی با وضعیت نامناسب جنین
بیماری‌های خطرناک در مادر

استراحت کافی و تغذیه مناسب
مصرف مایعات زیاد برای پیشگیری از یبوست
رعایت بهداشت پرینه
پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین
تمرینات سبک برای بازسازی عضلات کف لگن
مراجعه به پزشک برای معاینه پس از زایمان

برنامه‌ریزی ذهنی و آرامش روانی: نگرانی زیاد باعث ترشح هورمون‌های استرس می‌شود که روند زایمان را کند می‌کند.
انتخاب همراه مناسب در زایمان: حضور همسر یا ماما در کنار مادر اضطراب را کاهش می‌دهد.
تهیه کیف بیمارستان: مدارک، لباس نوزاد، آب و تنقلات سبک را از قبل آماده کنید.
تمرین تنفس دیافراگمی: این تمرین اکسیژن‌رسانی را افزایش داده و درد را کاهش می‌دهد
مشورت مداوم با پزشک: هر علامت غیرعادی مانند درد شدید یا خونریزی را فوراً اطلاع دهید.

زایمان طبیعی در نخستین بارداری، هرچند با نگرانی‌ها و چالش‌هایی همراه است، اما با مراقبت‌های مناسب، مشاوره منظم و رعایت توصیه‌های متخصصان، می‌تواند تجربه‌ای ایمن و مثبت برای مادر و نوزاد باشد. آشنایی با روند زایمان، آگاهی از عوامل مؤثر بر ایمنی، آمادگی روانی و جسمی و انتخاب محیط درمانی مطمئن؛ همگی نقش کلیدی در کاهش ریسک‌ها و افزایش سلامت دارند. مادران باید با اعتماد به بدن خود، همراهی پزشک و استفاده از تکنیک‌های کنترل درد، این مرحله مهم زندگی را با آرامش و اطمینان سپری کنند. در نهایت، پیگیری مراقبت‌های پس از زایمان و توجه به سلامت جسم و روان، تضمین‌کننده آغاز سالم‌ترین مسیر برای مادر و نوزاد خواهد بود.

mayoclinic.org
nebraskamed.com