روماتیسم مفصلی و بارداری

روماتیسم مفصلی چیست و چه علت هایی دارد؟

روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید یک اختلال التهابی مزمن و نوعی بیماری خود ایمنی است و زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت ها و سلول های سالم خود حمله می کند و باعث آسیب می شود و معمولا بافت ها و مفاصل را تحت تاثیر قرار می دهد. با اینکه علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نشده است اما برخی از عوامل مثل ژنتیک و محیط می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
شروع این بیماری معمولا در سنین 30 تا 50 سال و بیشتر در زنان شایع است و می تواند به غضروف ها آسیب رسانده و به مرور زمان حتی شکل آن ها را تغییر دهد و در آخر ممکن است خود استخوان ها نیز دچار فرسایش شوند این موارد بیشتر در دست ها، پاها، انگشتان، مچ ها و زانو (معمولا به صورت قرینه در هردوطرف بدن) همچنین می تواند در برخی افراد در قسمت های مختلفی از سیستم بدنی از جمله پوست، چشم ها، ریه ها، قلب و عروق نیز اتفاق بیفتد.

روماتیسم مفصلی و بارداری

آرتریت روماتوئید اگر کنترل شود برای بارداری مشکلی ایجاد نمی کند با اینکه این بیماری عواملی چون ژنتیک ممکن است در آن تاثیر گذار باشد و همچنین با مبتلا بودن پدر و مادر هردو ممکن است نوزادان هم با این بیماری متولد شوند اما نمی توان گفت لزوما برای همه این مورد یکسان است تجربه نشان داده است که درصد زیادی از افراد با وجود این بیماری مشکلات جدی در بارداری خود نداشتند اما ممکن است برخی خطر سقط را هم داشته باشند.

اثرات روماتیسم مفصلی بر بارداری

لازم است بدانید که در حالت‌های شدید، روماتیسم مفصلی ممکن است منجر به مشکلاتی مانند تشدید علائم درد، سختی در حرکت و کاهش کیفیت زندگی شود. همچنین، استفاده از برخی داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی که برای درمان روماتیسم مفصلی استفاده می شوند، در بارداری ممکن است مشکلاتی را به همراه داشته باشد.

علائم

علائم و نشانه های آرتریت روماتوئید از نظر شدت ممکن است متفاوت باشند. آرتریت روماتوئید در مراحل اولیه مفاصل کوچکتر افراد را درگیر می کنند به ویژه مفاصل انگشتان دست ها و پاها اما با پیشرفت بیماری این علائم می توانند در مچ دست ها، مچ پاها، آرنج، زانو و شانه ها نیز به صورت گسترده تر پدیدار شوند. همچنین در اغلب موارد دیده شده این علائم در مفاصل هردو سمت بدن به صورت یکسان اتفاق می افتند. اسن علائم می توانند شامل موارد زیر باشند:
متورم و حساس شدن مفاصل
به سختی حرکت دادن مفاصل مخصوصا صبح ها بعد از بی حرکتی طولانی آن ها
خستگی و درد
افزایش وزن یا عدم اشتها
تب

آیا روماتیسم مفصلی برای جنین خطرناک است؟

نمی توان گفت که صد در صد برای جنین خطرناک است یا خیر ولی زنان بسیاری بودند که در حین بارداری حتی علائم آن ها بهبود پیدا کرد و اینطور به نظر می رسد که روماتیسم شانس بارداری را خیلی تحت تاثیر قرار نمی دهد.
در هر حال باید توضیح داد که روماتیسم مفصلی در حالت های شدیدتر ممکن است برای جنین خطرهایی نیز داشته باشد چون در برخی موارد از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی استفاده می شود که ممکن است برای جنین خطرناک باشد البته که پزشک می تواند تا حد ممکن داروها را جایگزین کند تا برای جنین خطر کمتری داشته باشد همچنین، در صورت عدم کنترل روماتیسم مفصلی، ممکن است منجر به افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروق خونی شود که می تواند برای جنین خطرناک باشد پس در صورت تمایل به بارداری بهترین راه تحت نظر پزشک بودن است.
تحقیقات در مورد ایمنی داروهای RA در دوران بارداری و اثرات آنها بر جنین همیشه قطعی نیست. برای هر بیمار، مصرف داروها با توجه به نوع بیماری، وضعیت عمومی افراد و سایر عوامل فردی بستگی دارد ولی باید از مصرف داروهایی چون متوترکسات و لفلونوماید در دوران بارداری خودداری کرد زیرا خطرات قابل توجهی برای جنین دارد.
آیا آرتریت روماتوئید می تواند خطر سقط ایجاد کند؟ در واقع حدود 75 درصد زنانی که به بیماری آرتریت روماتوئید مبتلا هستند دوران بارداری بدون عارضه و خوبی را پشت سر گذاشته اند ولی برخی از زنان مبتلا به این بیماری هم ممکن است در معرض خطر خفیف سقط جنین قرار بگیرند البته این مورد درصد کمتری از زنان را شامل می شود.

چه نوع زایمانی برای این افراد مناسب است؟

نوع زایمانی مناسب برای افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی با توجه به وضعیت سلامتی جسمی آن ها است البته در بیشتر موارد زایمان طبیعی یا واژینال در ابتدا توصیه می شود ولی باز هم با توجه به شرایط افراد ممکن است روش زایمان سزارین مناسب باشد که نیاز به بررسی های پزشک دارد برخی از این بررسی ها شامل موارد زیر است:
وضعیت مفاصل و عضلات باید مناسب باشد اگر روماتیسم مفصلی تحت کنترل باشد و مفاصل و عضلات در شرایط مناسبی باشند، زایمان طبیعی ممکن است مناسب باشد.
وضعیت عمومی باید بررسی شود و اگر مشکلات جدی در حرکت و فعالیت وجود نداشته باشد ممکن است زایمان طبیعی مناسب باشد.
عوارضی که ممکن است زایمان طبیعی داشته باشد هم بررسی می شود و اگر ستون فقرات، مفاصل لگن و یا عضلات پایین بدن تحت تاثیر باشند ممکن است نیاز به روش زایمان سزارین باشد.

مراقبت های قبل از بارداری افراد مبتلا

افراد مبتلا اگر تصمیم به بارداری دارند باید حداقل سه تا شش ماه قبل از آن با یک پزشک متخصص روماتولوژیست مشورت کنند تا بتوانند بیماری را تحت کنترل داشته باشند. همچنین برخی از نکاتی که ممکن است مفید باشد به صورت زیر است:
• اگر خانمی از دارو برای کنترل RA خود استفاده می کند باید با پزشک خود مشورت کند چون برخی از داروها در هنگام بارداری قابل استفاده و برخی دیگر ممنوع هستند و می توان آن ها را جایگزین کرد.
• خانم هایی که متوترکسات مصرف می کنند باید یک ماه قبل از بارداری مصرف آن را قطع کنند البته برخی سازنده ها مصرف آن را سه دوره قاعدگی قبل از بارداری منع کرده اند.
• خانم هایی که لفلونوماید مصرف می کنند باید حداقل دو سال قبل از بارداری مصرف آن را قطع کنند.
• باید وضعیت سلامتی نیز بررسی شود و اطمینان پیدا کنند که هرگونه عفونت یا بیماری دیگری که ممکن است تاثیر منفی بر بارداری داشته باشد را قبل از بارداری درمان کنند.
یکی از نکات مهم تغذیه سالم است. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها می تواند برای بهبود شرایط بسیار مفید باشد.
با توجه به توصیه های پزشک داشتن فعالیت بدنی مناسب هم می تواند به بهبود علائم روماتیسم مفصلی کمک کند.
کنترل استرس نیز از نکاتی است که بسیار مهم است زیرا استرس می تواند علائم آرتریت روماتوئید را تشدید کند.
به عنوان مورد آخر باید بدانید که روش های غیر دارویی مانند فیزیوتراپی هم می تواند علائم بیماری را کاهش دهد.

مراقبت های بعد از بارداری افراد مبتلا

بعد از بارداری، افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی باید مراقبت های خاصی انجام دهند. برخی از این مراقبت ها شامل:
به صورت منظم برای بررسی وضعیت سلامتی خود و جنین به پزشک متخصص مراجعه کنند.
مصرف به موقع و منظم داروهایی که پزشک تجویز کرده است.
انجام تمرینات فیزیوتراپی و حرکتی تحت نظر پزشک.
رعایت یک رژیم سالم و مناسب و غنی از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها.

آیا در طول دوران بارداری می توان از داروهای روماتیسم استفاده کرد؟

استفاده از داروهای روماتیسم در طول دوران بارداری باید با مشورت پزشک متخصص انجام شود چون برخی از داروهای روماتیسم ممکن است برای جنین ضرر داشته باشند اما در عین حال ممکن است علائم بیماری شدید باشند و ضرورت مصرف دارو اهمیت داشته باشد که در این حالت ممکن است پزشک صلاح بداند که آن ها را با داروهای دیگری که متناسب با شرایط مادر و جنین باشد تجویز کند پس مراقب باشید قبل از مشورت با پزشک داروهای خود را ادامه ندهید.
بهترین راه های درمانی که می توان در دوران بارداری انجام داد همان تمرینات فیزیوتراپی است که هدف آن حفظ انطاف پذیری و قدرت عضلات و مفاصل است. همچنین برخی از داروهای معمول در درمان آرتریت روماتوئید همانطور که گفته شد ممکن است در طول بارداری استفاده نشوند، اما برخی داروهایی که ممکن است تاثیر کمتری بر جنین داشته باشند شامل هیدروکسیکلروکین، سولفاسالازین، و کورتیکواستروئیدها می‌ باشند. همچنین نباید فراموش کنید که دوران بارداری به مراقبت و توجهات بیشتری دارد و با انجام سونوگرافی های بارداری منظم وضعیت مادر و جنین باید بررسی شود.

شیردهی با داروهای روماتیسم مفصلی چه عوارضی دارد؟

در مورد تاثیر داروهای روماتیسم مفصلی بر شیردهی، باید توجه داشت که برخی داروهای مرتبط با روماتیسم مفصلی ممکن است به شیردهی و تولید شیر تاثیر منفی بگذارند.
برخی داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و دیکلوفناک، ممکن است مقداری در شیر مادر وارد شوند. همچنین، داروهای ضد روماتیسمی مانند متوترکسات و هیدروکسی کلروکین نیز بر شیردهی اثرات جانبی دارند.
البته در صورت نیاز به مصرف دارو، پزشک دارویی هایی را تجویز می کند که اثرات جانبی کمتری بر روی شیردهی دارد.

کلام آخر

آرتریت روماتوید یک بیماری خود ایمنی است که در زنان شایع تر است و در مفاصل خود را نشان می دهد و می تواند حتی شکل مفاصل را تغییر دهد ولی در برخی افراد هم ممکن است در قسمت های دیگری مثل چشم ها، ریه ها و ... رخ دهد. به صورت کلی افرادی که دارای این مشکل هستند می توانند اقدام به بارداری کنند در برخی موارد کم ممکن است بارداری مشکلاتی داشته باشد و اغلب افراد دوران باردای موفقی را پشت سر می گذارند.

منبع:
my.clevelandclinic
cdc
mothertobaby
uptodate