چرا دچار پنومونی ریه می شویم؟

پنومونی ریه چیست؟

ذات الریه یا پنومونی در واقع نوعی عفونت در ریه هاست که باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها می توانند عامل ایجاد این عفونت باشند که تنفس را سخت و دشوار می کند. عفونت ریه می تواند باعث التهاب و تورم در یک یا هردو ریه ها شود و با تب، سرفه و ترشحات همراه است. همچنین آنفولانزا و کوید 19 از علل شایع این بیماری هستند که درمان پنومونی به علت و شدت علائم بیماری دارد. لازم است بدانید که نوعی از پنومونی که باکتری عامل ایجاد آن است معمولا شدیدتر از نوعی است که عامل آن ویروسی است (پنومونی ویروسی معمولا خود به خود برطرف می شود.). این بیماری می تواند هم خفیف باشد و هم مشکلات جدی را به دنبال داشته باشد مخصوصا برای افراد مسن و کودکان و نوزادان با سیستم ایمنی ضعیف تر می تواند خطرات و مشکلات جدی تری را به دنبال داشته باشد.

آناتومی ریه

ریه ها یا همان شش ها نقش مهمی در دستگاه تنفسی افراد دارد و نقش اساسی آن ها اکسیژن رسانی (از طریق جریان خون) به سایر بافت های بدن است که در حفره سینه قرار گرفته اند که ریه سمت چپ به دلیل نزدیک بودن به قلب و فضای کمی که دارد نسبت به ریه سمت راست کوچک تر و سبک تر است.

انواع پنومونی ریه و دلایل آن

ذات الریه، عفونت ریه در ریه ها و شش ها است که ممکن است ابتلا به این بیماری دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از انواع و دلایل عفونت ریه عبارتند از:

پنومونی هایی که ممکن است از جامعه باشد (CAP)

پنوموکوکی که عفونت با باکتری Streptococcus Pneumoniae است و یکی از شایع ترین نوع این بیماری است و ممکن است حتی باعث عفونت قسمت های دیگری مثل عفونت گوش، عفونت سینوسی و منژیت هم شود.
پنومونی آتیپیک که عامل ایجاد آن باکتری Mycoplasma Pneumoniae است که علائم خفیف تری دارد. باکتری های دیگری که باعث ایجاد عفونت ریه می شوند شامل Haemophilus Influenzae، Chlamydia و Legionella است.
پنومونی که عامل ویروسی دارد مانند ویروس هایی که باعث سرما خوردگی، آنفولانزا، Covid-19 و Respiratory Syncytial Virus می شوند هم ممکن است گاهی باعث ذات الریه شوند.
ذات الریه ای که عامل آن قارچ ها هستند. قارچ هایی مانند Cryptococcus، Pneumocystis jirovecii و Coccidioides. البته افرادی که سیستم ایمنی آن ها ضعیف تر است مثل افراد مسن و کودکان ممکن است خطر ابتلا به آن را نیز افزایش دهد.

پنومونی هایی که ممکن است از طریق محیط بیمارستانی باشد (HAP)

این نوع ذات الریه چون باکتری هایی که به آنتی بیوتیک ها مقاوم اند عامل ایجاد آن ها هستند می توانند جدی تر و سخت تر باشند مانند باکتری استافیلوکوکوس اورئوس که به آنتی بیوتیک متی سیلین مقاوم است.

پنومونی هایی که به دلیلی استفاده از ونتیلاتور است (VAP)

افرادی که در ICU نیاز به استفاده از دستگاه تنفسی دارند نیز ممکن است به ذات الریه مبتلا شوند و عامل ایجاد آن ها هم می تواند باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک و هم سایر باکتری های دیگر باشد.
همچنین عوامل دیگری مثل سابقه خانوادگی، سیگار کشیدن، سن بالا، سیستم ایمنی ضعیف (به دلیل بیماری هایی از جمله سرطان و دیابت)، استفاده از داروهای سرطان زا و ... می تواند خطر ابتلا به پنومونی را افزایش دهد.

تفاوت پنومونی باکتریایی و ویرسی

با اینکه همه ی پنومونی ها ناشی از عفونت در ریه ها هستند ولی عامل ایجاد و نوع آن بسیار مهم است و ممکن است با توجه به عامل آن علائم و شرایط متفاوتی باهم داشته باشند.
در حقیقت همانطور که در ابتدا هم گفته شد پنومونی باکتریایی شدیدتر از عامل ویروسی آن است و همچنین شایع تر هم هست. پنومونی ویروسی علائمی شبیه به آنفولانزا دارد و می توان گفت احتمالا خود به خود از بین می رود و نیاز به درمان خاصی ندارد ولی پنومونی باکتریایی چون شدیدتر است باید مصرف آنتی بیوتیک را برای درمان آن شروع کرد.

علائم ذات الریه

به صورت کلی باید این را بدانید که علائم ذات الریه بستگی به نوع و علت ایجاد آن دارد و با توجه به آن می تواند علائم خفیف یا شدیدی از خود نشان دهد.

علائم ذات الریه باکتریایی

علائم ذات الریه باکتریایی ممکن است به صورت ناگهانی بروز دهد:
تب بالا، لرز و تعریق زیاد
سرفه با ترشحات زرد، سبز یا خونی
خستگی
تنفس بالا و یا تنگی نفس
ضربان قلب بالا
درد در ناحیه قفسه سینه و یا شکم همراه با سرفه
کاهش اشتها
کبود شدن پوست، لب ها یا ناخن ها
گیجی

علائم ذات الریه ویروسی

علائم ذات الریه ویروسی اغلب بعد از چند روز مشخص می شود و ممکن است علائمی مشابه ذات الریه باکتریایی داشته باشد یا علائم زیر را نشان دهد:
سرفه خشک
سردرد
درد عضلانی
خستگی یا ضعف شدید

علائم ذات الریه در نوزادان و کودکان خردسال

علائم ذات الریه در کودکان و نوزادان با بزرگسال ممکن است متفاوت باشد:
کودکان
تب و لرز
برافروختگی پوست و عرق کردن
سرفه
مشکل در تنفس یا تنفس بالا (تاکی پنه)
کاهش اشتها
استفراغ
کمبود انرژی
بی قراری
نوزادان
تنفس پر سر و صدا
کاهش ادرار در پوشک
پوست رنگپریده
گریه کردن بیشتر از حد معمول
مشکل در تغذیه

چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم شدیدی مانند تنفس سخت، سرفه های شدید (حتی همراه با ترشحات خونی)، تب بالا، سردرد شدید، تهوع و استفراغ، درد شدید در ناحیه قفسه سینه، تنگی نفس، تغییر رنگ پوست به دلیل کاهش اکسیژن در خون، خستگی زیاد و عدم انجام کارهای روزانه داشتید باید به پزشک مراجعه کنید مخصوصا افراد مسن، کودکان کمتر از 2 سال و افرادی با بیماری زمینه ای یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند باید به این موضوع توجه بیشتری کنند.

تشخیص پنومونی ریه

برای تشخیص این بیماری نیاز به ارزیابی پزشک است که تشخیص عفونت های ریوی معمولا بالینی است و با بررسی علائم (سرفه، ترشحات و تب) و مشکلات بیمار شروع می کنند و در مراحل بعدی از روش های تصویربرداری CT-Scan استفاده می کنند.
یکی از راه های بررسی ریه ها و بافت های آن از جهت اینکه میزان آسیب و درگیری ریه چقدر است، رو به بهبودی است یا خیر، عفونت های دیگری همزمان با این عفونت وجود دارد و تاثیر گذار هست یا خیر و عوارض این عفونت در سی تی اسکن قابل بررسی است. بنابراین زمانی که فرد علائم عفونت ریه داد و پزشک به آن مشکوک است که عفونت ریه است یا سرطان ریه درخواست تصویربرداری CT می کند تا ریه، بافت های آن و عفونت ها و مشکلاتی که ممکن است وجود داشته باشد را بهتر بررسی کند.
در حقیقت سی تی اسکن (CT scan) یکی از روش های تصویربرداری است از اشعه ایکس استفاده می شود تا تصاویر مقطعی از داخل بدن و ریه ها بافت های اطراف آن تهیه شود و همانطور که گفته شد این تصاویر در تشخیص ذالریه (بررسی ساختار ریه، التهاب و عفونت ریه) بسیار مفید است.
اگر می خواهید درباره ی آمبولی ریه هم اطلاعاتی کسب کنید می توانید مقاله آمبولی ریه چگونه تشخیص داده می شود؟ را از اینجا مطالعه کنید.

درمان

برای درمان پنومونی ریه معمولا از روش دارویی استفاده می شود و کمتر از روش های جراحی استفاده می شود. استفاده از آنتی بیوتیک ها در صورتیکه عامل ایجاد آن باکتریایی باشد (نوع آنتی بیوتیک و مدت استفاده از آن با توجه به نظر پزشک براساس عامل عفونت و شدت بیماری می باشد)، استراحت در منزل، استفاده از مسکن ها، ضد تب می تواند به بهبود افراد کمک زیادی کند. البته لازم به ذکر است که در برخی شرایط که شدت بیماری بیشتر است حتی نیاز به بستری شدن در بیمارستان نیز هست.

پیشگیری

برخی اقدامات پیشگیرانه می‌توانند در کاهش خطر ابتلا به ذات الریه کمک کنند. برخی از آن ها عبارتند از:
واکسیناسیون: دریافت واکسن های Pneumococcal می تواند در جلوگیری از برخی از انواع پنومونی که عامل باکتریایی دارند مؤثر باشد.
رعایت بهداشت دست: شستشوی منظم و صحیح دست ها با آب و صابون یا محلول ضدعفونی کننده می تواند در کاهش انتقال عفونت ها کمک کند.
جلوگیری از تماس با افراد مبتلا: اجتناب افراد مبتلا به عفونت تنفسی، به خصوص در صورت ضعیف بودن سیستم ایمنی خود.
تقویت سیستم ایمنی: خواب کافی، تغذیه سالم، و ورزش منظم، می تواند سیستم ایمنی را تقویت کرده و خطر ابتلا به عفونت های تنفسی را کاهش دهد.
پرهیز از مصرف الکل و مواد مخدر و سیگار: مصرف زیاد الکل و مواد مخدر همچنین کشیدن سیگار می تواند سبب سیستم ایمنی را ضعیف و خطر بروز عفونت های تنفسی را افزایش دهد.

نتیجه

ذات الریه نوعی عفونت ریه است که عامل باکتریایی آن شدیدتر از عامل ویروسی و قارچی آن است. برخی از علائم آن مانند تب، سرفه، تنفس و ضربان قلب بالا است و خطر ابتلا به این بیماری برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی یا بیماری زمینه ای دارند بیشتر است. یکی از راه های تشخیصی کاربردی و مهم برای این بیماری CT-Scan است. باید بدانید که برای درمان این بیماری از روش های دارویی استفاده می شود و کمتر از جراحی استفاده می شود. برای دریافت نوبت می توانید به راحتی از سایت ایران نوبت اقدام فرمایید.

منبع:
my.clevelandclinic