استئومیلیت؛ تشخیص، درمان و پیشگیری از عفونت استخوان

استئومیلیت چیست؟

به معنی التهاب و عفونت در استخوان‌ها است. این وضعیت معمولاً توسط باکتری‌ها، اما گاهی توسط قارچ‌ها یا ویروس‌ها، ایجاد می‌شود. Osteomyelitis می‌تواند در هر استخوانی از بدن رخ دهد، اما بیشتر در استخوان‌های بلند مانند استخوان‌های پا و بازو دیده می‌شود.

علل عفونت استخوانی

این عارضه به دلایل مختلفی می‌تواند رخ دهد که مهمترین آنها شامل موارد زیر است:

عفونت‌های باکتریایی

استافیلوکوک اورئوس: این باکتری یکی از شایع‌ترین علل استئومیلیت است و می‌تواند از طریق جریان خون به استخوان‌ها منتقل شود.
دیگر باکتری‌ها: باکتری‌های دیگر مانند استرپتوکوک‌ها، سودوموناس و سالمونلا نیز می‌توانند عفونت استخوانی ایجاد کنند.

عفونت‌های قارچی و ویروسی

اگرچه کمتر شایع هستند، برخی قارچ‌ها و ویروس‌ها نیز می‌توانند منجر به استئومیلیت شوند، به ویژه در افراد با سیستم ایمنی ضعیف.

جراحی‌ها و زخم‌ها

جراحی‌های استخوانی: مخصوصاً در مواردی که جراحی‌ها با آلودگی همراه باشند یا به درستی بهبود نیابند.
زخم‌های باز: زخم‌های عمیق یا زخم‌های باز که با خاک یا مواد آلوده تماس پیدا می‌کنند، می‌توانند باعث ورود باکتری‌ها به استخوان‌ها شوند.

ضربه و شکستگی‌های استخوان

شکستگی‌های باز: شکستگی‌هایی که استخوان از پوست بیرون می‌آید و مستقیماً در معرض محیط قرار می‌گیرد، بیشتر در معرض عفونت هستند.
ضربه‌های شدید: ضربه‌هایی که به بافت‌های نرم اطراف استخوان آسیب می‌زنند و امکان ورود عفونت را فراهم می‌کنند.

بیماری‌های مزمن و شرایط خاص

دیابت: افراد دیابتی بیشتر در معرض خطر استئومیلیت هستند، به ویژه اگر زخم‌های دیابتی در پا داشته باشند.
ضعف سیستم ایمنی: افرادی که به دلیل بیماری‌هایی مانند HIV یا استفاده از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی (مانند داروهای شیمی‌درمانی) سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض این عفونت قرار دارند.
اختلالات عروقی: مشکلات گردش خون که می‌توانند منجر به کاهش خون‌رسانی به استخوان‌ها و افزایش خطر عفونت شوند.

انتقال عفونت از سایر نواحی بدن

عفونت‌های دندانی: عفونت‌هایی که از دندان به استخوان‌های فک منتشر می‌شوند.
عفونت‌های پوستی و نرم‌بافتی: عفونت‌های پوستی شدید که می‌توانند به عمق استخوان‌ها نفوذ کنند.
توجه به علائم و درمان سریع و مناسب استئومیلیت برای جلوگیری از پیشرفت عفونت و بروز مشکلات جدی‌تر ضروری است.

علائم و نشانه های بیماری

درد و تورم در ناحیه عفونی
قرمزی و گرمی در پوست ناحیه
تب و لرز
احساس خستگی و ضعف
کاهش وزن

روش های تشخیص

تشخیص Osteomyelitis نیازمند استفاده از روش‌های مختلف پزشکی برای تایید وجود عفونت در استخوان و تعیین شدت آن است. روش‌های تشخیص شامل موارد زیر می‌شوند:

معاینه بالینی

بررسی علائم: پزشک علائم بالینی مانند درد، تورم، قرمزی، گرمی و تب را بررسی می‌کند.
سابقه پزشکی بیمار: شامل سوالاتی در مورد سابقه جراحی، زخم‌های اخیر، بیماری‌های مزمن و سایر عوامل خطر می‌شود.

آزمایش‌های خونی

شاخص‌های التهاب: افزایش سطح گلبول‌های سفید (WBC) و شاخص‌های التهابی مانند C-reactive protein (CRP) و سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) ممکن است نشان‌دهنده عفونت باشند.
کشت خون: پزشک ممکن است برای شناسایی باکتری‌های موجود در خون و تایید منبع عفونت درخواست کند.

تصویربرداری

رادیوگرافی (X-ray): ممکن است تغییرات در استخوان ناشی از عفونت را نشان دهد، اما این تغییرات معمولاً تا چند هفته بعد از شروع عفونت قابل مشاهده نیستند.
ام آر آی (MRI): یکی از بهترین روش‌ها برای تشخیص زودهنگام استئومیلیت، زیرا می‌تواند تغییرات در استخوان و بافت‌های نرم اطراف را به دقت نشان دهد.
سی تی اسکن (CT scan): می‌تواند تصاویر دقیقی از استخوان و هرگونه تغییرات یا تخریب ناشی از عفونت ارائه دهد.
اسکن استخوان: استفاده از مواد رادیواکتیو برای شناسایی مناطق فعال از لحاظ متابولیکی در استخوان که ممکن است نشان‌دهنده عفونت باشد.

نمونه‌برداری استخوان

بیوپسی استخوان: نمونه‌ای از بافت استخوان گرفته می‌شود و در آزمایشگاه کشت داده می‌شود تا نوع باکتری یا عوامل عفونی مشخص شود. این روش دقیق‌ترین روش برای تشخیص استئومیلیت است.

سونوگرافی

در برخی موارد، به ویژه در کودکان، سونوگرافی می‌تواند به شناسایی تجمع مایعات یا آبسه‌ها کمک کند.

آزمایش‌های تخصصی

آزمایش‌های میکروبیولوژی: شامل کشت باکتری‌ها از نمونه‌های خون یا بافت است.
آزمایش‌های ژنتیکی و مولکولی: در برخی موارد برای شناسایی عوامل عفونی خاص استفاده می‌شوند.
تشخیص دقیق و زودهنگام استئومیلیت بسیار مهم است تا بتوان درمان مناسب را شروع کرد و از عوارض جدی جلوگیری کرد.

درمان عفونت استخوانی

درمان این بیماری معمولاً ترکیبی از چند روش است که هدف آن‌ها از بین بردن عفونت و جلوگیری از گسترش آن است. روش‌های درمانی شامل موارد زیر می‌شوند:

آنتی‌بیوتیک‌ها

آنتی‌بیوتیک‌های وریدی: در بیشتر موارد، درمان با آنتی‌بیوتیک‌های وریدی (تزریقی) شروع می‌شود که به مدت چند هفته (معمولاً 4 تا 6 هفته) تجویز می‌شوند.
آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی: پس از یک دوره درمان وریدی، ممکن است بیمار به آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی منتقل شود تا درمان تکمیل شود.

جراحی

تخلیه آبسه‌ها: اگر آبسه یا تجمع مایعات وجود داشته باشد، نیاز به جراحی برای تخلیه آن‌ها خواهد بود.
برداشتن بافت مرده: جراحی برای برداشتن بافت‌های استخوانی مرده یا عفونی که ممکن است بهبود را مختل کنند، انجام می‌شود.
تثبیت استخوان: در مواردی که استخوان ضعیف شده یا شکستگی رخ داده است، ممکن است نیاز به تثبیت با پیچ، پین یا صفحات فلزی باشد.

درمان‌های حمایتی

استراحت: استراحت و بالا بردن عضو مبتلا برای کاهش تورم و درد توصیه می شود.
مسکن‌ها: مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) یا دیگر مسکن‌ها برای کاهش درد و التهاب ممکن است تجویز شود.
تغذیه مناسب: تغذیه خوب و مصرف مکمل‌ها مانند ویتامین D و کلسیم برای حمایت از بهبود استخوان تاثیر بسیاری دارد.

درمان‌های فیزیکی

فیزیوتراپی: پس از کنترل عفونت، فیزیوتراپی برای بهبود حرکت و قدرت استخوان و عضلات اطراف آن توصیه می‌شود.
توانبخشی: برنامه‌های توانبخشی برای کمک به بازگشت به فعالیت‌های روزمره و جلوگیری از عوارض ناشی از بی‌حرکتی طولانی بسیار اهمیت دارد.

درمان‌های جایگزین

اکسیژن درمانی پرفشار: در برخی موارد، اکسیژن درمانی پرفشار ممکن است برای بهبود زخم‌ها و تسریع بهبود استخوان‌ها استفاده شود.

مراقبت‌های پس از درمان

پیگیری‌های منظم پزشکی: برای اطمینان از عدم بازگشت عفونت و بررسی وضعیت استخوان بهتر است مراجعه منظم به پزشک داشته باشید.
آموزش بیمار: آموزش بیمار و خانواده در مورد مراقبت‌های لازم و شناخت علائم بازگشت عفونت از نکات مهم درمان می باشد.
درمان استئومیلیت ممکن است زمان‌بر باشد و نیاز به پیگیری مداوم دارد. همکاری بیمار با تیم پزشکی و رعایت دقیق دستورات درمانی برای موفقیت درمان ضروری است.

کلام آخر

عفونت استخوان یا استئومیلیت یک وضعیت جدی است که نیاز به تشخیص و درمان سریع دارد. با توجه به پیچیدگی این بیماری، استفاده از ترکیبی از آنتی‌بیوتیک‌ها و جراحی برای مدیریت عفونت ضروری است. مراقبت‌های مناسب و پیگیری منظم پزشکی می‌تواند به جلوگیری از عوارض و بهبود کامل کمک کند. آگاهی و آموزش بیمار و خانواده درباره علائم و مراقبت‌های لازم نیز نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارد. در نهایت، همکاری بیمار با تیم پزشکی برای دستیابی به نتایج موفقیت‌آمیز درمانی حیاتی است.

منابع
hopkinsmedicine
clevelandclinic