آیا سوزش مری نشانه بیماری جدی است؟ همه چیز را بدانید!

سوزش مری؛ نشانه‌ای از مشکلات گوارشی یا چیزی بیشتر؟

سوزش مری، که به آن ریفلاکس معده یا ترش کردن نیز گفته می‌شود، اغلب نشانه‌ای از مشکلات گوارشی مانند بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که اسید معده به سمت مری بازمی‌گردد و باعث ایجاد احساس سوزش در قفسه سینه و گلو می‌شود. این عارضه می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر نیز باشد و نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد.

علل شایع

این عارضه (که به آن سوزش سر دل نیز گفته می‌شود) به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:
بازگشت اسید معده (ریفلاکس معده به مری): یکی از شایع‌ترین علل این عارضه، بازگشت اسید معده به مری است. این وضعیت باعث تحریک دیواره مری شده و به سوزش و درد منجر می‌شود.
فتق هیاتال: در این حالت بخشی از معده از طریق دیافراگم به سمت بالا و به درون قفسه سینه حرکت می‌کند. این فتق می‌تواند باعث افزایش فشار به معده و تشدید بازگشت اسید شود.
چاقی: اضافه وزن می‌تواند فشار اضافی به معده وارد کند و منجر به این عارضه شود.
غذاهای تحریک‌کننده: مصرف غذاهای چرب، ادویه‌دار، اسیدی (مانند مرکبات و گوجه‌فرنگی)، قهوه، الکل و شکلات می‌تواند این عارضه را تشدید کند.
سیگار کشیدن: سیگار باعث شل شدن عضله پایینی مری می‌شود و به اسید معده اجازه می‌دهد به سمت مری بازگردد.
بارداری: تغییرات هورمونی و افزایش فشار بر معده در دوران بارداری ممکن است موجب این عارضه شود.

تأثیر عادات غذایی

عادات غذایی به شدت بر بروز این عارضه تأثیرگذارند. مصرف غذاهای چرب، تند، ادویه‌دار، شکلات، مرکبات، و نوشیدنی‌های کافئین‌دار و الکلی می‌تواند عضله اسفنکتر مری را شل کرده و باعث بازگشت اسید معده به مری شود. همچنین، پرخوری، مصرف وعده‌های سنگین و دیرهنگام، و دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا، فشار بر معده را افزایش داده و رفلاکس معده را تشدید می‌کند.

نحوه تشخیص

معاینه بالینی و پرسش درباره علائم: پزشک ابتدا با توجه به شرح حال بیمار، علائمی مانند سوزش پشت جناغ سینه، برگشت اسید، یا مشکل در بلع را بررسی می‌کند.
آندوسکوپی: یکی از روش‌های دقیق تشخیص، انجام آندوسکوپی است که به پزشک امکان مشاهده مستقیم دیواره مری و بررسی آسیب یا التهاب را می‌دهد.
پروب اسیدیته (pH متری): در این روش، میزان اسید معده‌ای که به مری بازمی‌گردد، اندازه‌گیری می‌شود.
مانومتری مری: برای بررسی عملکرد عضلات مری و اسفنکتر، پزشک ممکن است این تست را تجویز کند تا مشکلات عملکردی مشخص شوند.

روش‌های درمان

تغییرات در سبک زندگی

پرهیز از غذاهای تحریک‌کننده: کاهش مصرف غذاهای چرب، تند، مرکبات، کافئین و الکل می‌تواند به کاهش سوزش کمک کند.
وعده‌های غذایی کوچک‌تر: خوردن وعده‌های کم حجم و اجتناب از پرخوری برای کاهش فشار معده مؤثر است.
عدم خوابیدن بلافاصله پس از غذا: بهتر است حداقل 2 تا 3 ساعت بعد از غذا از دراز کشیدن خودداری کنید.
بالا بردن سر تخت: خوابیدن با سر بالاتر از بدن می‌تواند از بازگشت اسید به مری جلوگیری کند.
ترک سیگار: سیگار باعث شل شدن اسفنکتر مری می‌شود و ترک آن به کاهش سوزش کمک می‌کند.

درمان‌های دارویی

آنتی‌اسیدها: این داروها برای خنثی کردن اسید معده استفاده می‌شوند و به تسکین سریع علائم کمک می‌کنند.
مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI): این داروها مانند امپرازول و لانزوپرازول تولید اسید معده را کاهش می‌دهند.
مهارکننده‌های گیرنده H2: مانند رانیتیدین و فاموتیدین که تولید اسید را کم می‌کنند و برای درمان سوزش مزمن مؤثرند.

درمان‌های پیشرفته

عمل جراحی: در موارد شدید که درمان‌های دارویی مؤثر نیست، ممکن است جراحی فوندپلیکاسیون برای تقویت اسفنکتر مری توصیه شود.
روش‌های اندوسکوپیک: برخی روش‌های جدید شامل استفاده از تکنیک‌های اندوسکوپی برای تقویت اسفنکتر مری و کاهش رفلاکس هستند.

نشانه‌هایی که نباید نادیده گرفته شوند

در مواردی که این عارضه به طور مکرر یا شدید رخ می‌دهد، یا با علائم خاصی همراه است، مراجعه به پزشک ضروری است. نادیده گرفتن برخی علائم ممکن است منجر به مشکلات جدی‌تری شود. برخی از نشانه‌هایی که نیاز به توجه دارند عبارتند از:
سوزش مکرر یا شدید: اگر بیش از دو بار در هفته این حالت را تجربه می‌کنید، یا سوزش شدید و مقاوم به درمان‌های خانگی دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
مشکل در بلع (دیسفاژی): احساس گیر کردن غذا در گلو یا مشکل و درد هنگام بلعیدن، ممکن است نشان‌دهنده آسیب مری یا وجود التهاب شدید باشد.
کاهش وزن غیرقابل توضیح: اگر بدون تغییر در رژیم غذایی یا ورزش دچار کاهش وزن می‌شوید، این می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر گوارشی باشد.
استفراغ مکرر یا استفراغ خونی: استفراغ مکرر یا وجود خون در استفراغ می‌تواند نشانه آسیب جدی به مری یا زخم معده باشد.
درد شدید قفسه سینه: اگر درد قفسه سینه شدید و طولانی‌مدت باشد، به ویژه اگر با تنگی نفس یا درد در بازو همراه باشد، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است علائم حمله قلبی باشد.
سرفه مزمن یا خلط خونی: سرفه‌های مکرر یا خلط خونی می‌تواند نشانه‌ای از تحریک شدید مری یا مشکلات ریوی مرتبط با رفلاکس اسید معده باشد.
گلودرد مداوم یا تغییر صدا: اگر گلودرد، صدای خشن، یا تغییر صدا بیش از حد معمول ادامه داشته باشد، می‌تواند به دلیل تحریک مزمن مری و حنجره باشد.

مشاوره با رادیولوژیست در زمینه سوزش مری

برای دریافت پاسخ سوالات خود یا تفسیر نتایج تصویربرداری، می‌توانید از طریق بنر زیر، گزارش خود را مستقیماً از رادیولوژیست دریافت کنید. همچنین از طریق لینک های زیر می توانید نوبت تصویر برداری های خود را در شهر های ذکر شده دریافت کنید.

کلام پایانی

این عارضه یک مشکل شایع گوارشی است که اغلب به دلیل بازگشت اسید معده به مری رخ می‌دهد. این حالت ممکن است در ابتدا با تغییرات ساده در سبک زندگی و رژیم غذایی مدیریت شود، اما در موارد شدیدتر نیاز به مشاوره پزشکی و درمان‌های دارویی یا جراحی دارد. بی‌توجهی به علائم مکرر و شدید می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند زخم مری یا تغییرات پیش‌سرطانی منجر شود. مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم هشداردهنده مانند مشکل در بلع یا استفراغ خونی ضروری است. با اتخاذ رویکردی صحیح و مراقبت‌های لازم، می‌توان این بیماری را کنترل و از عوارض جلوگیری کرد. تشخیص به‌موقع و درمان مناسب کلید حفظ سلامت مری است.

منابع
mayoclinic
hopkinsmedicine