دفکوگرافی چیست؟

MR دفکوگرافی یک تست تشخیصی است که در پزشکی برای مورد بررسی قرار دادن عضلات و اندام های افراد برای تشخیص علت اختلالات روده و مشکلات دفع مثل یبوست، بی اختیاری و ... استفاده می شود. در این تست پزشکان با استفاده از فلوروسکوپی اشعه ایکس یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی ام آر آی اطلاعات مفیدی از نحوه انقباض و شل شدگی عضلات کف لگن، نحوه عملکرد مقعد در هنگام مدفوع، نحوه حرکت کولون، رکتوم، واژن، مثانه در هنگام مدفوع و افتادگی رحم یا مثانه و ... بدست می آورند که در تشخیص و درمان بیماری ها بسیار مفید است.
اگر می خواهید درباره ی نحوه انجام این تست هم بدانید در ادامه ی همین مطلب به آن می پردازیم با ما همراه باشید.

MR دفکوگرافی در موارد زیادی کاربرد از جمله:
1. تشخیص و ارزیابی نقص‌های عملکرد روده: این تست به بررسی عملکرد روده و عضلات کف لگن و رکتوم از جمله مشکلاتی مانند پرولاپس رکتوسل یا Rectocele، پرولاپس سیستوسل یا Cystocele، پرولاپس اینتروسل Enterocele، نقص عملکرد معده و روده مثل تحریکات نادرست معده و سایر نقص‌های عملکرد روده کمک می‌کند.
2. ارزیابی عوارض پس از جراحی: MR دفکوگرافی بعد از جراحی‌های مرتبط با روده مانند جراحی پرولاپس رکتوس و جراحی شکم، برای ارزیابی عوارض پس از جراحی، مانند نقص عملکرد روده، استفاده می‌شود.
3. بررسی علل مشکلات دفع: در صورت وجود مشکلات دفع مانند چسبندگی روده، تشخیص علت و مکان دقیق آن با استفاده از MR دفکوگرافی ممکن است.
4. بررسی تأثیر درمان‌ها: این تست همچنین برای ارزیابی تأثیر درمان‌های مختلف بر عملکرد روده و تغییرات آن استفاده می‌شود.
این تست هم همانند سایر تست های تشخیصی دیگر مزایا و معایبی دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم.
اگر تمایل دارید درباره فیستول مقعدی هم بدانید می توانید مقاله فیستول مقعدی چیست و چه علائمی دارد؟ را می توانید مطالعه کنید.

یکی از تصویربرداری های مهم برای پرولاپس یا همان افتادگی لگن انجام تست MR دفکوگرافی است که بخاطر موقعیت آناتومی و شرایطی که فرد با آن در ارتباط است کمتر به پزشک مراجعه می کند به همین منظور در این مطلب به توضیحی درباره نحوه انجام این تست می پردازیم.
در این تست ژل رکتوم (مقعد) به بیمار تزریق می شود و در حین دفع ژل از فرد تصویربرداری می شود و ساختارهای داخلی کف لگن بررسی می شود که آیا با زور زدن فرد، عضلات تغییر شکل و نما می دهند یا خیر یا اینکه آسیب به این عضلات وارد شده است یا خیر یا چقدر پرولاپس اتفاق می افتد و جراح چگونه با آن برخورد کند.
حال که در اینجا از نحوه انجام این تست شناخت پیدا کردید بهتر است که بدانید این تست چه کاربردهایی دارد پس مطالب بعدی را حتما مطالعه کنید.

مزایا

دفکوگرافی مزایای زیادی دارد از جمله:
1. این تست غیرتهاجمی است یعنی نیاز به وارد کردن ابزار یا سوند به داخل بدن نیست و باعث راحتی بیشتر و عفونت یا عوارض کمتر برای بیمار می شود.
2. دفکوگرافی می تواند تصاویر دقیق و با کیفیت بالا از روده و عضلات مربوطه را فراهم کند و به کمک آن ها پزشکان دقیق تر نقص ها، تغییرات و مشکلات عملکرد روده را تشخیص دهند.
3. این تست به پزشکان کمک می کند تا برای مشکلات عملکردی روده درمان های مناسب تر ی تجویز کنند.

معایب

اما باید بدانید که با این مواردی که گفته شد این تست هم مثل سایر تست ها معایبی هم دارد که از این معایب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. این تست در مقایسه با سایر تست ها می تواند هزینه بر باشد.
2. دومین مورد این است که این تست نسبت به سایر تست ها برای تحلیل و بررسی اطلاعات و داده های حاصل از آن زمان بیشتری نیاز دارد.
3. ممکن است این تست برای برخی از بیماران محدودیت های جسمانی و فیزیکی داشته باشد.
اگر قصد انجام این تست را دارید بهتر است از شرایط آمادگی قبل از آن هم بدانید که در ادامه همین مطلب توضیح داده ایم.

این تست به دلیل اینکه با دستگاه ام ار ای انجام می شود عارضه ای تا کنون برای آن ثبت نشده است اما همانند سایر تست های تصویربرداری ممکن عوارضی هرچند نادر از جمله موارد زیر داشت باشد:
خستگی و ضعف عضلانی: انجام تست ام‌آر دفکوگرافی ممکن است باعث خستگی و ضعف عضلانی در ناحیه پایینی بدن شود. به خصوص در افرادی که دارای مشکلات عضلانی هستند در صورت نرمال بودن فرد این سبک مشکلات نادر است.
تحریک مقعد: در حین انجام تست، ممکن است با تحریک مقعد، بیمار احساس ناراحتی و درد کمی داشته باشد.
حساسیت به ماده رادیواکتیو: در صورت استفاده از ماده رادیواکتیو برای تصویربرداری، برخی افراد ممکن است به آن حساسیت داشته باشند.
عفونت: در صورت عدم رعایت بهداشت در فرآیند تست، ممکن است خطر عفونت در ناحیه تحت تست وجود داشته باشد. این مشکل هم بسیار بسیار نادر است.

باید قبل از انجام این تست درباره ی آن نکاتی را بدانید و برای آن آماده شوید در ادامه ی همین مطلب توضیحاتی درباره این نکات می دهیم.
نکته ی اولی که باید بدانید این است که اگر بیماری خاصی دارید یا داروی خاصی مصرف می کنید باید حتما پزشک خود را در جریان کادمل بگذارید.
گاهی ممکن است پزشک از شما بخواهد که رژیم خاصی را قبل از انجام تست رعایت کنید مثل مصرف مایعات بیشتر یا رژیمی خاص برای کاهش گازهای رود.
در حین انجام این تست نباید از آرایش و جواهرات استفاده کنید و باید از لباس های یکبار مصرف برای تست استفاده کنید.
باید برای این تست استقامت لازم را داشته باشد چون در حدود 30 تا 60 دقیقه زمان میبرد و باید در یک محل خاص بنشینید.
قبل از انجام این تست درباره نگرانی ها و مراحل انجام آن با پزشک خود مشورت کنید.

تفسیر نتایج MR دفکوگرافی باید توسط پزشک متخصص انجام شود. اما در کل، پزشک با استفاده از تصاویر به دست آمده از MR دفکوگرافی، عملکرد روده و عضلات مربوطه را ارزیابی می‌کند و ممکن است به نتایج زیر توجه کند:
Rectocele حالتی است که در آن بخشی از دیوار عقب واژن به سمت جلو فرو می‌رود و باعث ترقی قسمت پشتی روده بزرگ به داخل واژن می‌شود و پزشک می‌تواند میزان و شدت آن را تشخیص دهد.
Cystocele احساس عدم تخلیه کامل مثانه و نیاز به ادرار کردن مکرر است. در صورت و پزشک می‌تواند بررسی کند که در چه میزانی وجود دارد و چگونه تأثیری بر عملکرد روده دارد.
نقص عملکرد روده یا Colonic Dysmotility که در این حالت عضلات روده بزرگ به درستی کار نمی کنند و حرکت غذا در روده کاهش می یابند و ممکن است منجر به مشکلات سوء هاضمه و تورم شکم شود که با بررسی تصاویر MR دفکوگرافی، پزشک می‌تواند نقص عملکرد روده را تشخیص داده و مشکلات مانند تحریکات ناصحیح معده یا چسبندگی روده را شناسایی کند.
ارزیابی عوارض پس از جراحی که در صورت انجام جراحی مرتبط با روده، پزشک ممکن است با استفاده از MR دفکوگرافی عوارض پس از جراحی را بررسی کند و اثربخشی جراحی را ارزیابی کند.
علاوه بر رتروسِل و Cystocele، ممکن است نقص‌های دیگری در عملکرد روده وجود داشته باشد. برخی از این نقص‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
تحریکات نادرست معده یا Gastroparesis که در این حالت، عضلات معده به درستی کار نمی‌کنند و مواد غذایی به طور ناصحیح از معده به روده عبور می‌کنند. این ممکن است منجر به علائمی مانند سوء هاضمه، تورم شکم و تغییرات در عادات روده‌ای شود.
چسبندگی روده یا Adhesions که ممکن است به دلیل عمل جراحی قبلی، التهاب‌های مزمن، آسیب ناشی از عفونت یا عوامل دیگر ایجاد شوند. این مشکل می‌تواند باعث تحریکات و تنگی در روده شود.
نکته ای که باید بدانید این است که تشخیص و درمان این نقص‌های روده بستگی به علت و شدت آنها دارد.

خط H در دفکوگرافی

خط H در دفکوگرافی، خطی است که بین دو ناحیه مختلف روده قرار دارد و نشان‌دهنده تغییرات در الگوی حرکت روده است. با تحلیل خط H، پزشک می‌تواند به تشخیص برخی نقص‌های عملکرد روده مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، سندرم روده تحریک‌پذیر با اسهال (IBS-D) یا سندرم روده تحریک‌پذیر با یبوست (IBS-C) کمک کند.

در اینجا می خواهیم روش تشخیصی MR دفکوگرافی را با سایر روش های تشخیصی مانند CT-Scan و سونوگرافی مقایسه کنیم.
در MRI از اشعه ی ایکس یونیزان استفاده می شود پس نسبت به سایر تصویربرداری ها مثل سی تی اسکن از ایمنی بالاتری برخوردار است.
MRI نسبت به رادیولوژی، سونوگرافی و CT-scan که کلی تر بررسی می کنند تخصصی تر است.
MRI وضوح بالاتر و دقیق تری از عضلات و بافت های نرم کف لگن در اختیار ما قرار می دهد.

MR دفکوگرافی یکی از روش های نوین، غیرتهاجمی و کاربردی برای تشخیص انواع بیماری های شکم و لگن مخصوصا پرولاپس است که تصاویر دقیق و با کیفیتی از روده و عضلات مربوط به آن تولید می کند. اگر بحس می کنید مشکلاتی از قبیل پرولاپس و مشکلات دفعی دارید برای دریافت نوبت می توانید از سایت ایران نوبت اقدام کنید.


منبع: my.clevelandclinic