چه عواملی باعث زخم روده می‌شوند و چگونه آن را درمان کنیم؟

زخم روده چیست؟

زخم روده وضعیتی است که در آن لایه داخلی روده دچار آسیب و زخم می‌شود. این مشکل می‌تواند در بخش‌های مختلف روده، مانند روده کوچک یا روده بزرگ، رخ دهد. زخم‌ها می‌توانند باعث التهاب، درد و مشکلات گوارشی شوند و در صورت عدم درمان، عوارض جدی به همراه داشته باشند.

علائم و نشانه ها

علائم این بیماری معمولاً به علت التهاب و تحریک در پوشش داخلی روده بروز می‌کنند. برخی از شایع‌ترین علائم عبارتند از:
درد و گرفتگی شکم: معمولاً در قسمت پایین شکم احساس می‌شود.
اسهال خونی: دفع مکرر مدفوع که ممکن است حاوی خون یا مخاط باشد.
فقدان اشتها: به دلیل التهاب و درد، ممکن است اشتها کاهش یابد.
کاهش وزن: ناشی از کاهش جذب مواد مغذی و کمبود اشتها.
خستگی: به دلیل التهاب مزمن و از دست دادن خون ممکن است بیمار احساس خستگی مفرط کند.
تب: برخی از بیماران ممکن است به دلیل التهاب، تب ملایمی داشته باشند.
نیاز فوری به دفع مدفوع: احساس فشار و نیاز فوری به دستشویی رفتن، حتی زمانی که مدفوع زیادی وجود ندارد.

علت های کولیت زخمی

این بیماری یک بیماری التهابی مزمن است که علت دقیق آن هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما چندین عامل می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند. این عوامل عبارتند از:
عوامل ایمنی: سیستم ایمنی بدن ممکن است به اشتباه به سلول‌های روده حمله کند و باعث التهاب و زخم در پوشش روده شود. به این فرآیند، واکنش خودایمنی گفته می‌شود.
ژنتیک: داشتن سابقه خانوادگی بیماری‌های التهابی روده، مانند کولیت زخمی یا بیماری کرون، ممکن است ریسک ابتلا به کولیت زخمی را افزایش دهد.
عوامل محیطی: عواملی مانند تغذیه نامناسب، استرس مزمن، و زندگی در مناطق با سطوح بالای آلودگی می‌توانند احتمال بروز کولیت زخمی را افزایش دهند.
عفونت‌ها: برخی از عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی ممکن است باعث تحریک سیستم ایمنی و در نهایت ایجاد التهاب مزمن در روده شوند.
عوامل روانی: استرس و نگرانی‌های طولانی‌مدت ممکن است به تشدید علائم بیماری کولیت زخمی کمک کنند، اما خود عامل مستقیم بروز آن نیستند.
داروها: برخی داروها، به‌ویژه داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، می‌توانند با تحریک روده‌ها به ایجاد یا تشدید زخم‌های روده کمک کنند.

روش های تشخیص

تشخیص کولیت زخمی شامل استفاده از روش‌های مختلفی برای بررسی علائم و تعیین شدت بیماری است. برخی از مهم‌ترین روش‌های تشخیصی عبارتند از:

معاینه بالینی و بررسی سوابق پزشکی

پزشک علائم بیمار مانند درد شکم، اسهال خونی و کاهش وزن را بررسی می‌کند و سوابق پزشکی شخصی و خانوادگی را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

آزمایش مدفوع

بررسی نمونه مدفوع می‌تواند برای تشخیص عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا انگلی که ممکن است علائم مشابهی ایجاد کنند، استفاده شود.

آزمایش خون

آزمایش خون می‌تواند وجود التهاب در بدن را از طریق افزایش سطح مارکرهای التهابی مانند CRP و ESR نشان دهد. همچنین ممکن است کم‌خونی (ناشی از از دست دادن خون) را نیز تشخیص دهد.

کولونوسکوپی

کولونوسکوپی یکی از روش‌های اصلی برای تشخیص زخم روده است. در این روش، پزشک با استفاده از یک لوله بلند و انعطاف‌پذیر که دوربینی در انتهای آن نصب شده، مستقیماً داخل روده بزرگ را مشاهده می‌کند و هرگونه التهاب، زخم یا خونریزی را تشخیص می‌دهد. در طول کولونوسکوپی ممکن است بیوپسی (نمونه‌برداری از بافت) نیز انجام شود.

سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر

در این روش، بخش انتهایی روده بزرگ (سیگموئید) با استفاده از یک لوله انعطاف‌پذیر بررسی می‌شود. این روش کمتر تهاجمی‌تر از کولونوسکوپی کامل است.

تصویربرداری با اشعه ایکس یا CT اسکن

در برخی موارد، تصویربرداری از شکم با استفاده از اشعه ایکس یا CT اسکن ممکن است برای تشخیص عوارض یا بررسی التهاب شدید در روده‌ها انجام شود.

آزمایش‌های تصویربرداری MRI

MRI می‌تواند تصاویر دقیقی از نواحی روده را فراهم کند و برای تشخیص شدت التهاب و تعیین وسعت زخم‌های روده کمک‌کننده باشد.

کپسول اندوسکوپی

در این روش، بیمار یک کپسول کوچک حاوی دوربین را می‌بلعد که تصاویر داخلی روده کوچک و بزرگ را به پزشک می‌فرستد. این روش ممکن است برای بررسی مناطق غیرقابل دسترسی با کولونوسکوپی استفاده شود.

انتخاب بهترین روش تشخیصی

تشخیص مشکلات روده با استفاده از روش‌های مختلف تصویربرداری امکان‌پذیر است، اما یکی از بهترین و دقیق‌ترین روش‌ها در حال حاضر سی‌ تی اسکن است. این روش به دلیل دقت بالا، سرعت انجام و توانایی ارائه تصاویر دقیق از ساختارهای داخلی بدن، به‌ویژه برای تشخیص مشکلات روده، بسیار توصیه می‌شود.
از میان روش‌های تشخیصی موجود، سی‌ تی اسکن به‌عنوان انتخاب اول پیشنهاد می‌شود. شما می‌توانید از طریق لینک‌های ذکر شده در بالا، در شهرهای مختلف اقدام به دریافت نوبت کنید. همچنین، جهت مشاوره و تفسیر گزارش تصاویر سی تی اسکن، می‌توانید با پزشکان متخصص رادیولوژی ایران نوبت در ارتباط باشید و از تخصص آن‌ها برای تفسیر دقیق نتایج بهره‌مند شوید.

روش های درمانی

درمان دارویی

برای درمان این بیماری، پزشکان معمولاً از داروهای مختلفی استفاده می‌کنند:
داروهای ضدالتهابی: مانند آمینوسالیسیلات‌ها و کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب روده.
آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورتی که زخم ناشی از عفونت باکتریایی باشد.
داروهای کاهش‌دهنده اسید معده: مانند پروتون‌پمپ اینهیبیتورها (PPIs) برای کاهش تولید اسید و کمک به بهبود زخم.
داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی: مانند آزاتیوپرین یا متوترکسات برای کاهش التهاب در بیمارانی که دچار بیماری‌های التهابی روده هستند.

تغییر در رژیم غذایی

یکی از مهم‌ترین عوامل کنترل این عارضه، داشتن رژیم غذایی مناسب است. رژیم غذایی برای افراد مبتلا به این بیماری باید شامل غذاهای سالم، کم‌چرب و ملایم باشد. مصرف غذاهای زیر توصیه می‌شود:
فیبرهای محلول: مانند جو دوسر و سیب که به کاهش التهاب روده کمک می‌کنند.
پروبیوتیک‌ها: مانند ماست پروبیوتیک که به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند.
غذاهای پخته و ملایم: که کمتر تحریک‌کننده روده هستند.
باید از مصرف غذاهای پرادویه، پرچرب و سرخ‌شده اجتناب کرد.

کنترل استرس

کنترل استرس از اهمیت بالایی برخوردار است. روش‌های آرام‌سازی مانند یوگا، مدیتیشن و ورزش‌های سبک می‌توانند به کاهش استرس و بهبود علائم کولیت زخمی کمک کنند.

جراحی

در موارد شدید، که داروها و تغییرات سبک زندگی مؤثر واقع نمی‌شوند، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن بخش‌های آسیب‌دیده روده باشد. این روش معمولاً در بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو پیشرفته استفاده می‌شود.

کلام پایانی

کولیت زخمی یک بیماری التهابی مزمن است که می‌تواند زندگی روزمره فرد را مختل کند. درمان‌های موجود شامل داروهای ضدالتهابی، سرکوب‌کننده‌های ایمنی، و در موارد شدید، جراحی هستند. رعایت رژیم غذایی مناسب و مدیریت استرس می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. تشخیص زودهنگام و پیگیری منظم با پزشک اهمیت بالایی دارد. با درمان مناسب، بسیاری از افراد می‌توانند کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند و علائم را تحت کنترل قرار دهند.

منابع
hopkinsmedicine
mayoclinic